یادداشت کتاب‌فام

        "خشونت فقط یک اسم دارد و آن خشونت است"
‌
طبق تعریف سازمان ملل متحد، اصطلاح «خشونت علیه زنان» به معنای هر عمل خشونت‌آمیز جنسیتی‌ست که منجر به آسیب یا رنج جسمی، جنسی و روانی به زنان شود و از جمله تهدید به چنین اعمالی، اجبار یا سلب خودسرانه از آزادی در ملاء‌عام یا در زندگی خصوصی. آزار جسمی، روانی، جنسی و اقتصادی‌ای که به زن تحمیل می‌شود، انرژی و عزت‌نفس او را کاهش می‌دهد و منجر به مشکلات روانی خاصی از جمله افسردگی، اضطراب، فوبیا و اختلالات استرس پس از سانحه می‌شود.
«آناندا دِوی» در «ساری سبز» به بررسی تروریسم خشونت خانگی می‌پردازد و خواننده‌ی کتاب را در این مورد که چگونه بدن زن از طریق ایدئولوژی‌های مردسالارانه در فرهنگ‌های هندو-موریس عینیت یافته است به تأمل وامی‌دارد. می‌توانم بگویم که «ساری سبز» رکیک‌ترین و در عین صریح‌بودن، کریه‌ترین کتابی‌ست که تابه‌حال خوانده‌ام. کتاب، درباره‌ی خشونت علیه زنان است با این تفاوت که راوی کتاب، آن که مورد خشونت واقع می‌شود نیست، بلکه این خشونت‌گر است که در غایت پستی زبان و یاد به کرده‌ی خویش می‌گشاید.
‌
«آناندا دِوی» در «ساری سبز» که نثری غنایی و شاعرانه و در عین‌حال به‌شدت خشونت‌زده و آزاردهنده نیز دارد، پرتره‌ی پیرمردی مستبد و در بستر احتضار افتاده را به تصویر می‌کشد که زندگی همسر، دختر و نوه‌اش را در بازه‌های زمانی متفاوت و نیز هم‌زمان در هم کوبیده‌ست و در هم می‌کوبد و در روزهای آخر زندگی‌اش و در بستر مرگ، همه‌چیز را به خاطر می‌آورد و شگفت که تا آخرین لحظه از به یاد آوردن اعمالش پشیمان که نمی‌شود هیچ، بلکه خشنود هم می‌شود و در خلال همین آونگ‌های خاطره است که خواننده پی به راز «دکتر بیسام» (راوی کتاب) درباره‌ی مرگ همسرش و عمق رابطه‌ی بغرنجش با دخترش «کیتی» می‌برد. البته که نویسنده‌ی کتاب به شرح تنها مناسبات خانوادگی اکتفا نمی‌کند و مسائل و روابط اجتماعی (شکاف عمیق طبقاتی و بهره‌کشی از نیروی کار) را نیز وامی‌کاود.
‌
این رمان تلخ و گزنده اولین اثری‌ست که از «دوی» به فارسی ترجمه می‌شود و به‌دلیل توصیف خشونت‌های اعمال شده و وضعیت احتضار راوی، مترجم به درستی خواندن این کتاب را برای افراد زیر هجده سال منع کرده است.
‌
مردان برای خدمات جنسی، عاطفی، خانگی و تولید مثل، زنان را به وحشت می‌اندازند. مانند گروگان‌هایی که برای آرام کردن زندان‌بانان خود کار می‌کنند، زنان برای راضی کردن مردان کار می‌کنند. خشونت خانگی نیز تثبیت قدرت مردسالارانه در خانواده است و بر حقّ مردسالارانه‌ی مرد برای عذاب بدن و روان زن تأکید می‌کند.