یادداشت مجتبی بنی‌اسدی

        جایِ خالی «جنبش أَمَل» در کتاب‌های درسی ما

از آشنا شدن با لبنان خوشحالم. از سخنان سیدموسی صدر برمی‌آمد که لبنان کشوری عجیب و غریب است با شیعیان مظلوم. و جالبش اینجاست که وقتی امام موسی صدر و دوستانشان، جنبشی بزرگ ـ که آیین‌نامه و اساسنامه و شرایط عضویت و در یک کلام «حرف» برای گفتن دارد ـ را راه می‌اندازند، شعارشان شیعیانِ صرف نیست. آن‌ها می‌گویند «محرومان». شما فکر کنید یک گروه از شیعیان، به دنبالِ رفع محرومیت از مسیحیان، سنی‌ها و شیعیان و دیگر فِرق و مذاهب باشد. این یعنی اسلامِ پاک.
در شروعِ کتاب، نویسنده، که سخنرانِ مجالس، نشست‌ها و گردهمایی‌های جنبش است، تاریخچه‌ای از گذشته تا امروزِ لبنان را ارائه می‌دهد که برای آشنایی خواننده هم بسیار لازم بود. نکته‌ی قابل توجهِ دیگر در این کتاب، تصمیمات و کارهایِ تشکیلاتی، یا بهتر بگویم «فوق تشکیلاتی» موسی صدر بود. او خوب می‌دانست برایِ پا گرفتنِ جنبش أمل یا همان جنش محرومان، در کشور هزار فِرَق و هزار حزب، چاره‌ای جز تشکیلاتی کار کردن ندارد. و البته محبوبیتیِ که رهبرِ جنبش یعنی امام موسی صدر بین مردم و خاصه جنبشی‌ها دارد، باعث می‌شود وقتی برای متقن‌ کردنِ ستون‌های تشکیلاتش بگوید: «اسلامِ جنبشِ محرومان، اسلامی است که موسی صدر می‌فهمد.» با تشویقِ حضار روبه‌رو ‌شود. و چرا اسلام؟ چون اساسِ کارِ جنبش بر اعتقاد به اسلام استوار است. و رهبرِ جنبش در سخنرانی‌هایِ مختلفی، از پایه‌های اعتقادی می‌گوید. برای چه؟ برایِ اینکه اعضایِ جنبش بدانند برایِ چه، برای کجا و برای چه کسی دارند وقت می‌گذارند. و چقدر موسی صدر صریح و بی‌پرده از جنبش می‌گفت. این یعنی «آگاهی» دادن به اعضا. نه فقط عضوگیری به هر شرط. همین، امام موسی صدر را کم‌نظیر می‌کند.
این جنش دهه‌ی هفتاد میلادی شکل گرفته. یعنی اواسط دهه‌ی پنجاهِ شمسی. هنوز در ایران انقلابی رخ نداده. اما جنبشِ بزرگِ شیعیان در آن‌ورِ مرزهایِ ایران پا گرفته و به یک قدرتِ بزرگ در کشورش و حتی بین کشورهای منطقه و اعراب تبدیل شده. روزهایی که جمهوریِ اسلامی نبود، و فقط از منبرها و سخنرانی‌ها صدایِ «شمرِ زمان» و «یزید زمان» و «امام حسین» زمان به گوش می‌رسید، در جنوبِ لبنان، جنبشی شیعی، در حال جنگ با اسرائیل بود و پشتِ سرِ هم شهید می‌داد. همین الآن این سؤال به ذهنم رسید که «واقعا چرا در کتاب‌هایِ تاریخِ ما ایرانی‌ها تا به حال اسمی از جنبش محرومان نیامده است؟»
باید جست‌وجویی کنم تا ببینم سرنوشتِ این جنبش تا کجا رسیده. مطلبی که در کتاب جایش خالی بود.