یادداشت حـــامیم

        یادداشتی بر کتاب "علوم شناختی در جنگ شناختی" اثر محمد جوانی

"جنگِ آینده، جنگِ ذهن ها است؛ جنگی که حتی نمیدانی در آن اسیر شده ای

کتاب علوم شناختی در جنگ شناختی نوشته ی محمد جوانی، همانند یک نقشه ی راهنماست برای عبور از میدان مینِ جنگ های نامرئی عصر حاضر. 
نویسنده در این اثر میکوشد تا پرده از یکی از پیچیده ترین و خطرناکترین انواع جنگ های مدرن بردارد: جنگ شناختی
 جنگی که نه با موشک و توپ، که با سلاحِ «ایده ها»، «برداشت ها» و «تغییرِ ناخودآگاهِ باورها» پیش میرود.
 جوانی در این کتاب نشان میدهد چگونه دشمنان با سوءاستفاده از علوم شناختی (مطالعه ی مکانیسم های ذهن)، تلاش میکنند ذهنِ تک تک افراد جامعه را به میدان نبرد تبدیل کنند.  

 چه میخوانیم؟
- تعریفِ جنگ شناختی: نویسنده به زبانی ساده توضیح میدهد که جنگ شناختی چگونه از طریق رسانه ها، شبکه های اجتماعی، بازیهای رایانه ای و حتی آموزش های ظاهراً بیطرف، باورها و ارزش های یک ملت را هدف میگیرد.  
-تکنیک های شست و شوی مغزی مدرن: از ایجادِ تردید در هویت ملی تا تقویتِ حسِ بی ارزشی نسبت به دستاوردهای کشور.  
- راه های مقابله: چگونه میتوان با افزایش سواد رسانه ای، تقویت تفکر انتقادی و آگاهی از مکانیسم های ذهن، در برابر این جنگ ایستادگی کرد.  

نقاط قوت کتاب:
۱. زبانِ همه فهم: نویسنده از گیرکردن در دامِ اصطلاحات پیچیده ی دانشگاهی پرهیز کرده و مفاهیم را به شکلی ملموس برای عموم مردم بیان میکند.  
۲. هشدار بهموقع: این کتاب به خوبی نشان میدهد که جنگِ شناختی، یک تهدیدِ واقعی و همیشگی است؛ خصوصاً برای جامعه ای مثل ایران که در کانون تهاجم فرهنگی-رسانه ای دشمنان قرار دارد.  
۳. خلاصه و فشرده: با حجمِ کم اما محتوای پربار، برای کسانی که وقتِ مطالعه ی کتاب های قطور را ندارند، گزینه ی مناسبی است.  

نقاط ضعف:
- کمبود مثال های عینی: اگر نویسنده از نمونه های واقعیِ جنگ شناختی علیه ایران (مثل تحریف تاریخ انقلاب در فیلم ها یا القای ناامیدی به آینده در شبکه های اجتماعی) بیشتر استفاده میکرد، درک مفاهیم برای خواننده آسان تر میشد.  

- نیاز به روایت داستانی:  بیان برخی مفاهیم به شکلِ داستان یا روایتِ تاریخی (مثل نحوه ی نفوذِ شناختی در حوادث پس از انتخابات های مختلف) جذابیت کتاب را دوچندان میکرد.  

- ارائهی راهکارهای عملی تر: اگر نویسنده تمرین ها یا روش های ساده ی روزمره برای تقویت ذهن در برابر حملات شناختی می آورد، کتاب کاربردی تر میشد.  

چرا این کتاب را جدی بگیریم؟
جنگ شناختی، امروز به اصلی ترین ابزار استکبار برای فروپاشیِ ملت ها تبدیل شده است.
 این کتاب به ما یادآوری میکند که دشمن، دیگر برای نابودی ما تانک نمیفرستد؛ او میخواهد ما خودمان به ارزش هایمان شک کنیم، به رهبرمان بدبین شویم و گذشته ی پرافتخارمان را فراموش کنیم.
 جوانی هشدار می دهد که اگر ملتی نتواند از ذهن هایش محافظت کند، حتی با داشتن پیشرفته ترین سلاحها هم شکست خواهد خورد.  

حرفِ آخر:
"علوم شناختی در جنگ شناختی" شاید کامل نباشد، اما سنگ بنای ضروری برای آگاهی بخشی به نسل جوان است. 
این کتاب به ما می آموزد که هر کلیک، هر لایک و هر بازنشری در فضای مجازی، میتواند به میدان نبردی تبدیل شود که در آن، یا سربازِ آگاهی هستیم، یا قربانیِ ناآگاهی.  

پیشنهاد میکنم این کتاب را بخوانید و بعد از آن، به دنبال منابع تکمیلی (مثل کتاب های حوزه ی سواد رسانه ای و روانشناسی اجتماعی) بروید. 
چون جنگ شناختی، فقط با یک کتاب پایان نمیگیرد؛ نیاز به یک جبهه ی فکریِ همیشه آماده دارد...  
کتاب جهاد تبیین حضرت آقا هم حتماً پیشنهاد می‌شود.

امیدوارم این کتاب، سرآغازی برای تولید آثار بیشتر در این حوزه باشد؛ آثاری که با روایتگریِ خلاقانه و مثال های ملموس، آگاهی بخش ملت ما در این نبرد نابرابر باشند.