یادداشت آتنا ثنائی فرد

چرخ
        این اولین نمایشنامه‌ای بود که خوندم -برای همین هم مطمئن نیستم چطور نقدش کنم!
‌
قبل از خوندنش، تصور می‌کردم خوندنِ نمایشنامه‌ها چندان کارِ آسونی نیست اما بر خلافِ تصورم، خیلی سریع تونستم پیش ببرمش. بااین‌حال به‌نظرم بین نمایشنامه و داستان تفاوت‌های عمده‌ای وجود داره. مهم‌ترین‌شون هم اینه که نمایشنامه روندِ خیلی تندتری داره و حوادث به‌سرعت رخ می‌دن و در کل جزئیات کمتری رو در اختیار خواننده قرار می‌ده (یا شاید دست‌کم این نمایشنامه این‌طور بود.)
‌‌
یک‌جاهایی به‌نظرم گیج‌کننده می‌اومد. تعداد شخصیت‌ها خیلی زیاد بود و بی‌مقدمه و ناگهانی وارد صحنه می‌شدن و به‌خصوص وقتی چند شخصیت مختلف همزمان صحبت می‌کردن، گیج‌کننده‌تر هم می‌شد. 
‌‌
‌من ماجرای کلی‌ش رو دوست داشتم و به‌نظرم جالب بود. به‌خاطر ماهیت دراماتیکش، به اندازه‌ی داستان‌های جنگی «واقع‌گرا» نبود. ولی با این وجود، تونسته بود حال‌وهوای جنگ رو به‌ شکلی نمادین به تصویر بکشه: گرسنگی فراگیر، بی‌رحمی و خشونت، تهمت و بی‌اعتمادی، باورهای خرافی، بچه‌های بی‌والد سرگردان... 
‌‌
هرچقدر ماجرا پیش می‌رفت، عناصر غیرعادی و عجیب‌وغریب‌تری اضافه می‌شدن و توی صحنه‌ی غیرمنتظره‌ی پایانی، به اوج خودش رسید! و در کل فکر می‌کنم هر کسی بتونه برداشت و تفسیر شخصیِ خودش رو از این نمایشنامه داشته باشه. 
      
620

26

(0/1000)

نظرات

خیلی خوشحالم براتون که وارد جهان نمایش شده اید. زیبا و پر از شگفتی است.
چندتا نکته که این ور اون ور شنیدم و شاید کمک‌حال‌تون باشه:
همین که گفتید "نمایشنامه  جزئیات کمی داره" خودش محل مجادله است در نمایشنامه‌نویسی. برخی نمایشنامه‌ها صرفا دیالوگ‌محور اند، برخی شرحِ صحنه و اَکتِ بازیگرها توش تصریح شده. مشخصا برخی مثل تنسی ویلیامز با جزئیات تمام صحنه و... را شرح می‌دن، ولی مثلا مایکل فرین، فقط یکسری دیالوگ پشت هم ردیف می‌کنه. هر دو نفر هم نمایشنامه‌نویس‌های قهاری اند.
اینجا می‌رسیم به نکته اساسی دوم. نمایشنامه در اغلب مواقع و بذات، برای اجراست نه "خواندنِ" صرف. خیلی این تذکر رو بهم داده اند که وقتی یک متن نمایشی را می‌خوانی، اگه توجه داشته باشی که این متن قرارست چگونه اجرا شود خیلی کمکت می‌کنه. اصلا یه دیدی بهتون می‌ده برای فهم اثر و نقد اثر.
4

3

اینجا می‌رسیم به نکتهٔ بعدی، حتما یه جست‌وجویی بکنید، و ببینید آیا این نمایش در جایی قبلا به فارسی اجرا شده یا نه. اقتباس سینمایی‌ای چیزی داره یا نه. دیدن اجرا خیلی بهتون کمک می‌کنه که بهتر اثر رو درک کنید. اقتباس رو هم دیدن بهتون کمک می‌کنه که با "تفاسیر" دیگران مواجه بشید. چون اقتباس در ذات خود "تفسیری از اثر بودن" را دارد.
اصلا اگه اجرای غیرفارسی هم داشت کمک خواهد بود. اصلا شاید به زبان فرانسه باشه که بلد نیستید. داستان رو که می‌دونید، کلیاتی از شخصیت‌ها رو هم که می‌دونید، ترجمه هم که دم دست دارید. فقط به اکت‌ها، فیگورها و میمیک‌های بازیگرها توجه کنید. به میزانسن، به حرکت بازیگرها و بقیه المان‌های تئاتری.
این اخطار رو خیلی به من داده اند که در نهایت "اجرا" در تئاتر بسیار  مهم است.

امیدوارم مفید باشه براتون اینا.  

3

خیلی ممنونم از لطف‌تون و نکات ارزشمندی که گفتید.
پس می‌شه گفت سبک‌ها می‌تونن خیلی متفاوت باشن، همون‌طور که توی داستان‌ها هم انواع سبک‌ها هست. حتی از نظر جزئیات هم مثلاً بعضی داستان‌ها جزئیات خیلی کمی دارن.
بله دقیقاً با نکته‌ی دوم موافقم. فکر می‌کنم افرادی که با سبک و سیاق تئاتر‌ها آشنایی بیشتری دارن، راحت‌تر بتونن تصور کنن که یک نمایشنامه‌ی خاص احتمالاً چطور می‌تونه اجرا بشه.👌🏻 

1

در مورد دیدن اجرای فارسی یا غیرفارسی کاملاً موافقم. بعد از خوندنش خیلی کنجکاو بودم که ببینم چطور می‌شه همچنین نمایشنامه‌ای رو به اجرا در آورد. جست‌وجو هم کردم اما دست‌کم در اولین تلاش چیز خیلی خاصی‌ پیدا نکردم. و این‌که اولویت با دیدن اجرای فارسی هست هم نکته‌ی مهمی‌ بود، به نظرم نرسیده بود.👌🏻
‌
واقعاً مفید بود و خیلی ممنونم از وقتی که گذاشتید.🙏🏻
امیدوارم نمایشنامه‌های بیشتری بخونم و اجراهای بیشتری ببینم و به این قلمروی گسترده‌ از هنر کم‌کم ورود پیدا کنم.
@SAH.Hashemi04 

1