یادداشت

معرفی و نقد منابع عاشورا
        کتاب در 364 صفحه و در انتشارات پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی به چاپ رسیده است.

کتاب در 8 فصل و یک مقدمه و فهرست منابع، نوشته شده است و عنوان فصل‌های هشتگانۀ آن چنین است:

1. نگاهی به منابع عاشورا
2. گزارش‌های تاریخی
3. گزارش‌های رجالی
4. گزارش‌های جعلی و غیر واقعی
5. گزارش‌های داستانی
6. گزارش‌های تخیلی
7. گزارش‌های جامع
8. علل و انگیزه‌های تحریف عاشورا

نثر کتاب روان است و زبان خوب و جذابی هم دارد که انسان از خواندنش خسته نمی‌شود؛ به ویژه اگر موضوع را هم دوست داشته و پیگیر آن باشد.

در فصل اول چندین مورد ایرادهای آشکار نگارشی و بعضا محتوایی ـ البته نه به معنای محتوای اشتباه، بلکه مطلب ناقص و چند جملۀ ناتمام در پایان صفحات و ... ـ دیده می‌شود که در فصل‌های بعدی به ندرت شاهد این وضعیت هستیم.

نویسنده در این کتاب کوشیده است منابع درست و صحیح واقعۀ جانگداز عاشورا را شناسایی و معرفی کند و به نظرم در این کار تاحدود زیادی موفق شده است.

نویسنده کاری دقیق در بررسی منابع دست اول انجام داده و محاسن و معایب هر یک از منابع را برشمرده و برای تمام گفته‌های خود، شاهد مثال از همان اثرِ در دست بررسی آورده است.

خلاصۀ کلام اینکه قدیمی‌ترین و نزدیک‌ترین منبع به واقعیتِ ماجرای عاشورا، «مقتل ابی مخنف» است که در تاریخ بزرگ طبری با اَسنادش نقل شده است و البته منظور «مقتل داستانی ابی مخنف» که ظاهرا در قرن ششم تالیف شده، نیست.

پس از پیروزی انقلاب اسلامی و در دهه‌های اخیر؛ کتاب لهوف سید ابن طاووس به علت شخصیت معنوی نویسنده، به عنوان معتبرترین مقتل شناخته شده و مورد استفاده و چاپ فراوان قرار گرفته است.

این در حالی است که نویسنده (سید عبدالله حسینی) با دلیل و شاهد مثال نشان می‌دهد که برخی از منابع استفاده شدۀ بخش‌هایی از کتاب لهوف، از مطالب بی سند و ضعیف سرشارند.

سید ابن طاووس، شاید به علت احساسی بودن این مطالب را برگزیده و به بخش‌هایی از «مقتل ابی مخنف» افزوده است و البته اسناد «مقتل ابی مخنف» را نیز نقل نکرده است.

به هر صورت مطالعۀ این اثر می‌تواند تا حدود زیادی نشان دهد که در این حدود 1400 سال، چه بر سر کتاب‌های حدیث، مقتل و تاریخ اسلام رفته است و چه افراد و گروه‌هایی با انگیزه‌های گوناگون و گاه بدون انگیزۀ خاصی، دست به تحریف این آثار زده‌اند و آنها را از مطالب غیر واقعی و گاه خلاف واقع آکنده‌اند!

من به سهم خود از این نویسنده و محقق عزیز و دیگر عزیزانی که عمر گرانمایه را در زدودن حواشی، خرافات و زواید مزاحم، از چهرۀ تاریخ اسلام، حدیث، مقتل و هر مطلبی که به دین اسلام و مذهب شیعه مرتبط است؛ صرف نموده و خواهند نمود، صمیمانه و با تمام وجود سپاس گزارم.

خداوند به ایشان اجر و پاداش فراوان و شایسته عنایت فرماید.

در اینجا تمام علاقه‌مندان را به مطالعۀ این کتاب ارزشمند و سودمند دعوت می‌کنم.
      
40

5

(0/1000)

نظرات

تاکنون نظری ثبت نشده است.