یادداشت محدثه سلمانی

        آیت الله سید صدر الدین صدر، پدر امام موسی صدر بودند. زعیم حوزه علمیه قم به همراه آیات عظام حجت و خوانساری بعد از آیت الله شیخ عبدالکریم حائری و قبل از آیت الله بروجردی رحمت الله علیه. این کتاب شامل گاه‌شمار زندگی ایشون، متنی درباره سیر و سلوک ایشون از زبان نویسنده و مصاحبه هایی با نزدیکان آیت الله صدر و در نهایت نامه های ایشون هست. در حقیقت با یک کتاب یک دست طرف نیستیم. بلکه با یک کتاب گردآوری شده طرفیم.
از شخصیت آیت الله صدر الدین صدر قبلا مختصری خونده بودم. جامعیت ایشون در علوم، در حدی که برخی نزدیکان ایشون بقیه مراجع رو در علمی خاص به ایشون برتری داده بودن اما همه ایشون رو در همه علوم وارد می دونستن، موضع گیری ها و ورودهای ایشون در مسائل سیاسی و پدری کردن برای همه، مهربانی شون با طلاب و خانواده و تواضع و بزرگواری شون در مشارکتی اداره کردن حوزه با دو مرجع بزرگ دیگر برای حفظ اون از فروپاشی در دوره تاریک رضاخانی و نهایتا کنار کشیدن بزرگوارانه سه عالم و دعوت از آیت الله بروجردی برای اداره حوزه علمیه قم نکات تازه ای بودن که از این کتاب فهمیدم. خداوند رحمت شون کنه.
اما درباره کتاب باید بگم اگر ارادت مند امام موسی صدر و خاندان شون نبودم قطعا با خوندن این کتاب از آیت الله صدر بدم می اومد! مخصوصا بخش هایی که نویسنده شخصا نوشته بود. ارادت نویسنده به آیت الله صدر کاملا معلوم بود،گو اینکه پدربزرگ و عموی پدرشون مقلد آیت الله صدر بودن و خدمت ایشوت ارادت داشتن،اما این ارادت توام بود با طعن نسبت به بقیه. از طعن به انقلاب اسلامی و فدائیان اسلام تا اصرار نویسنده بر اعلم دونستن  آیت الله نسبت به دو مرجع دیگر که با هم به آیات ثلاث معروف بودن. کاری که دقیقا برخلاف سیره ایه که از آیت الله صدر برمیاد. حتی لحن مصاحبه ها هم نوعی شیفتگی همراه با کوچک شمردن بقیه رو داشت در حالی که اطرافیان خود آیت الله صدر به این شکل صحبت نکرده بودن و در جواب هاشون محترمانه تر از بقیه یاد کرده بودند.
گفت و گو ها تفاوت های اندکی با هم داشتن که احتمالا به دلیل گذر سال‌های طولانی و تفاوت های فردی در به خاطر آوردن یا مواضع مختلف افراد هست. می تونم بگم  توی این کتاب بیشتر از آیت الله صدر، تفکر های مختلف حاکم بر حوزه در اون دوره رو تا حدی شناختم. کاش دامنه گفت و گو های وسیع تر بود و اینقدر محدود به دوست داران و وابستگان خاندان صدر نمی شد. اگرچه که خیلی از بزرگان که ایشون رو درک کردن  از دنیا رفتن.
خوندن نامه های خود آیت الله صدر شیرین ترین بخش کتاب بود. محبت و ادب و زیبایی کلام شون برام خیلی شیرین بود. نامه ایشون به مرحوم نواب و نامه تشکر ایشون به مجلس درباره قانون ممنوعیت مشروبات الکلی و نکاتی که ایشون فرموده بودند خیلی جالب بود.