یادداشت ‌ سید امیرحسین هاشمی

        فراستخواه را باید بیشتر بشناسم.


این مجلد بر خلاف جلد اول که به بررسی ایده‌های سریع القلم اختصاص داشت، عالی نگاشته شده بود و در ارائه‌ی تصویری منسجم از روایتِ توسعه مقصود فراستخواه موفق بود.
افسوس می‌خورم که تا بحال جدی به سراغ فراستخواه نرفته بودم و مواجهه‌ی خودم با او را منحصر در یکسری سخنرانی و مصاحبه کرده بودم. البته زبانِ خلاقانه و گاها ثقیلِ فراستخواه یکی از دلایل مهم این دوری بود.
به احتمال قوی از کتاب معروف «ما ایرانیان» شروع خواهم کرد و در ادامه کتاب تاریخ دانشگاهِ او را خواهم خواند. از کتاب «کشنگران مرزی» تعریف  و تمجید زیاد شنیده‌ام، اما سعی می‌کنم بیشتر فراستخواه را بشناسم و با آگاهی بیشتر با این اثر مهم او مواجه شوم.

این کتاب جزو معدود کتاب‌های نظری‌ای می‌باشد که با خیال راحت به دیگران پیشنهاد مطالعه‌ی آن را می‌دهم. البته متن کمی چگال است، زیرا فراستخواه بسیار ایده‌مند است و در بسط نظرگاه‌های خود بسیار گفته و نوشته است و نویسندگان این کتاب، سعی کرده اند با چگالی بالا ایده‌های اساسی فراستخواه را شرح دهند. واقعا پیشنهاد می‌شود مطالعه‌ی این کتاب. مخصوصا به کسانی که به قول محمد فاضلی، «دغدغه‌ ایران» دارند.
البته شاید این عدم آشنایی کافی من باعث شده است بدین میزان این خلاصه را مفید فایده و دقیق بدانم، شاید در ادامه و با آشنایی مستقیم با فراستخواه منتقدانه‌تر به این اثر نگاه کنم. یک ستاره را برای این کم کرده‌ام؛ در آینده یا روایت نویسندگان را دقیق می‌یابم و نمره را کامل می‌کنم، یا آن را ضعیف می‌یابم و کاهش نمره می‌دهم.


متن زیر را پس مطالعه‌‌ی کتاب تا صفحه 125 نوشته ام:
«مانی کلانی به عنوان یکی از دو نویسنده‌ی این کتاب، بسیار عالی فراستخواه را تصویر کرده است. چرا این بشر را تا بحال اینجوری نمی‌شناختم؟ این روایت از ایده‌های فراستخواه مرا مجذوب دقت و بداعت ایده‌هایش کرد.

مانی کلانی به عنوان کسی که مطالعات فرهنگی و انسان شناسی خوانده است  بسیار خوب فراستخواه(هم صنف خود) را درک کرده است، و بسیار کژ سریع القلم(عالم علوم سیاسی) را فهمیده بود. سریع القلم را می‌شناختم و می‌توانستم نوشته را نقد کنم، ولی فراستخواه را زیاد نمی‌شناسم، شاید به همین دلیل است که روایت توسعه‌ی فراستخواه را بهتر یافته‌ام. »