یادداشت علیرضا شایق

        سفر گذر از جغرافیاست و سفرنامه گذر از تاریخ و جغرافیا. در مقایسه با دیگر ملت‌ها ایرانیان چندانی از سفرهایشان گزارشی تهیه نکرده‌اند و اگر هم بوده به دست ما نرسیده است. همین اندک سفرنامه‌هایی چون ناصرخسرو هم غنیمت است.
ناصرخسرو علاوه بر جایگاه ادبی که داشته است، از منظر سیاسی و عقیدتی هم قابل توجه است. او به عنوان معترضی سیاسی و شیعه‌ای انقلابی (اسماعیلی)  در دوران خود سخنانش را گاهی در پوشش و گاهی عریان در اشعار و آثار دیگرش بیان کرده است.
اما کار بزرگ دوران ما سفری دوباره در مسیری است که ناصرخسرو پیموده و البته دشواری‌هایی غیر از آنچه وی با آن روبرو بوده است. توکلی با جسارت و شکیبایی کم‌نظیر پای در این راه گذاشته و حاصل سفر را در دو جلد منتشر کرده است.