یادداشت ناصر حافظی مطلق

        نودوسه

۱)
"نودوسه" نام داستان بلندی است نوشتۀ نویسندۀ شهیر فرانسوی، "ویکتور هوگو"، که در سال 1874 میلادی نگاشته شده است. این کتاب که آخرین اثر "هوگو" است با استقبال کم‌نظیری روبرو شد و هشت هزار نسخه از آن در دوازده روز به فروش رسید. "هوگو" قصد داشت در مورد تاریخ انقلاب فرانسه یک سه‌گانه بنویسد که عبارت بودند از "مردی که می‌خندد"، "نودوسه" و "پادشاهی"، اما کتاب "پادشاهی" هیچ‌گاه نوشته نشد. 

۲)
"هوگو" در سیر چرخش سیاسی خود از طرفداری "ناپلئون" به طرفداری "سلطنت" گروید و درنهایت و در اواخر عمر به جمهوری‌خواهان پیوست. او آرمان "جمهوری‌خواهی" خود را در کتاب "نودوسه" به تصویر کشیده است. کتاب "نودوسه" همان‌گونه که از نامش پیدا است به شرح وقایعی در سال 1793 میلادی در فرانسه اختصاص دارد، یعنی چهار سال پس از فتح زندان "باستیل" و شروع انقلاب فرانسه و دو سال پس از تأسیس جمهوری اول. این دوران در تاریخ فرانسه به دوران وحشت یا ترور شهرت دارد. سال 1793 سالی است که پادشاه و ملکه فرانسه با گیوتین گردن زده می‌شوند و علاوه بر به زندان انداختن بسیاری، اعدام‌های فراوانی نیز صورت می‌گیرد.

۳)
داستان کتاب شرح تقابل نظامیان ارتش جمهوری است با شورشیان طرفدار بازگشت سلطنت و وقایع تلخ و شیرین این تقابل، آن‌هم با قلم شیوا و به‌یادماندنی "هوگو". نویسنده ضمن وفاداری به آرمان جمهوری‌خواهی تلاش کرده کاملاً بی‌طرفانه به وقایع بنگرد و نیکی‌ها و خطاهای هر دو گروه را در داستان خود یادآور ‌شود. در نثر "هوگو" داستان انحراف مسیر انقلاب از آرمان‌های اصلی خود با طنز تلخی روایت می‌شود و انقلابیونی هم که تلاش بر بازگرداندن این مسیر به مجرای اصلی آن را دارند موردستایش قرار می‌گیرند. کتاب "نودوسه" در سال ۱۴۰۱ توسط "محمدرضا پارسایار" به فارسی برگردانده شده و در انتشارات "هرمس" به چاپ رسیده است. البته مترجمان و ناشران دیگری هم این کتاب را ترجمه و چاپ کرده‌اند.  

۴)
سفیدهای سلطنت‌طلب و آبی‌های جمهوری‌خواه هرکدام نمادی از یک دستگاه فکری هستند. در یک‌سو دین و سنت و سلسله‌مراتب و نجیب‌زادگی مطرح است و در سوی دیگر اندیشه و فلسفه و عدالت و آزادی. دور از ذهن نیست که مردم در این طیف گسترده، هرکدام بر نقطه‌ای متفاوت قرار گیرند و در بزنگاه تقابل این دو به‌ناچار یک‌جهت را برگزینند. اما "هوگو" معتقد است که درستکاری و انسانیت همواره فراتر از دو سوی این جدال است و هرکدام از هواداران دو طرف باید مستقل از ایدۀ سیاسی خود ابتدا به‌سوی آن هدف اعلی و والا چشم داشته باشند.