یادداشت سید رمضان حسینی

        هرچند پیشتر هم اسمش رو شنیده بودم ولی بولگاکف رو با مرشد و مارگاریتاش شناختم. فوق‌العاده بودن اون کتابش و تعریف آدم‌ها از آزادگی بولگاکف و ... باعث شد این کتاب رو بخونم. به هر حال در اینکه ایده‌پردازی این کتاب هم خیلی خوب و دقیق و طنازانه بود و این که بولگاکف نویسنده زبردست و هوشمند و...ای است هیچ جای شکی نبود. اما یک مقداری در چیزی بهش می‌گفتن آزادگی بولگاکف شک کردم. اعتراض به استالین و دیکتاتوری و اتفاقات بدی که طی انقلاب افتاد و راه و رسم ناپسند مردم بد نیست. خیلی هم خوبه. ولی بین تموم این‌ها و توهین به مردم کشورت به خاطر چیزی که دوستش دارن و تو ازش متنفری یه فرق‌هایی می‌بینم. دومی ناپسنده. سگ خوندن ملت خودت به خاطر این که خیال می‌کنی ازشون باهوش‌تر و فهمیده‌تری همون‌قدر مهوع می‌تونه باشه که مجیزگویی نویسنده‌های جیره‌خور دولت.