یادداشت سجاد علی پور
1403/5/29
این کتاب کم حجم، شامل دو نمایشنامه هست. اولین نمایشنامه، برف در چلّه ی تابستان (نوشته ی کوان هان_چینگ) نام دارد. دومین نمایشنامه، یک روزِ خاطره انگیز برای آقای ((وو))ی دانشمند نام دارد که نویسنده ی این نمایشنامه نامشخص هست و این نمایشنامه به روایتِ شخصی به نام برلینز آنسامبل است. نمایشنامه برف در چلّه ی تابستان غم انگیز ولی نمایشنامه یک روزِ خاطره انگیز برای آقای ((وو)) ی دانشمند فضایی طنز دارد. برف در چلّه ی تابستان، اثرِ کوان هان_چینگ، به دوره ی ((عصرِ طلاییِ درامِ چینی)) تعلق دارد؛ دوره ای که از نیمه ی دومِ قرنِ سیزدهمِ میلادی تا حدودِ یک و نیم قرن بعد به طول انجامید. کوان هان_چینگ، حدود 63 نمایشنامه داشته که امروزه فقط 17 تای آن ها در دست است. در این نمایشنامه از بی عدالتی های اجتماعی آن روزگار سخن گفته شده است. در نمایشنامه برف در چلّه ی تابستان، یک قهرمانِ اصلی وجود دارد که زن است و قسمتِ بیشترِ نقش او با آواز همراه است. این نمایشنامه کوتاه و دارای چهار پرده است. چکیده: شخصی به نام ((تو تین_چانگ)) که طلبه ی فقیری هست و زن خود را از دست داده، دارای یک دختر بچه هفت ساله به نام ((توان_یون)) است. پدر دختر چون مقداری پول به بیوه ای پولدار به نام خانم تسای بدهکار است، دخترش را به او می دهد تا در زمانی مناسب با پسر خانم ازدواج کند. خانم تسای علاوه بر اینکه طلبش را می بخشد. هزینه سفر او به پایتخت برای انجام امتحانات تأمین می کند. دختر در خانه خانم تسای، نامش به ((تونگو)) تغییر می کند. در 17 سالگی با پسر خانم تسای ازدواج می کند. شوهرش مدت زمان کوتاهی بعد از ازدواج می میرد و دختر در کنارِ مادر شوهر زندگی می کند. در محل زندگیشان، طبیبی به نام ((لو)) وجود داشت که به خانم تسایِ بیوه مقداری پول بدهکار بود. یک روز وقتی خانم تسای رفت که پولش را از او بگیرد، طبیب لو، خانم تسای را به خارج از شهر کشاند وسعی کرد خفه اش کند. امّا ((چانگِ پیر)) و پسرش((سینگ))، که از آن جا عبور می کردند، جان خانم تسای را نجات دادند. چانگِ پیر در ازای نجات جان خانم تسای از او خواست که خودش با او و پسرش با تونگو ازدواج کند. امّا خانم تسای رد کرد. ولی او را به خفه کردن تهدید کردند. خانم تسای چون ترسیده بود، قبول کرد. امّا تونگو پیشنهاد را نمی پذیرفت. یک روز که خانم تسای بیمار بود و آبگوشت خواست. تونگو آن را برایش تهیه کرد، سینگ خواست کمی از آن را بچشد. سینگ به تونگو گفت که نمک و سرکه اش کافی نیست و تا تونگو رفت نمک و سرکه را بیاورد، سینگ در آبگوشت زهر(زهر را از طبیب لو خریده بود) ریخت (سینگ در دل خود این فکر را می کرد که اگر خانم تسای بمیرد، تونگو چاره ای جز ازدواج با او ندارد.) و بعد از تونگو خواست که آبگوشت را برای خانم تسای ببرد. خانم تسای از چانگ پیر خواست که ابتدا آن را بچشد. چانگ از آبگوشت چشید. خون از دهان،. دماغ، چشم ها و گوش های چانگ پیر فوران زد و او مرد. سینگ،تونگو را متهم به زهر دادن به پدرش کرد و این پیشنهاد را به او داد که یا به دادگاه کشانده می شود یا این مسئله با ازدواج بین او و تونگو حل می شود. تونگو رفتن به دادگاه را پذیرفت. در دادگاه تونگو را سؤال پیچ کردند، شلاقش زدند و آزارش دادند اما اعتراف نکرد. وقتی قاضی دید که تونگو اعتراف نمی کند به شکنجه ی خانم تسای پرداخت به عنوان متهم بعدی. چون خانم تسای پیر و مریض بود و تحمل شکنجه را نداشت، قبل از انجام شکنجه، تونگو اعتراف دروغین کرد و دادگاه او را به اعدام محکوم کرد. او در هنگام اعدام به جلاد می گوید که کشتن او ناحق هست و با مرگ او در چله ی تابستان، برف خواهد آمد و در این ناحیه سه سال پیاپی از خشکسالی عذاب خواهد کشید. پیش گویی های تونگو، بعد از اعدامش به حقیقت می پیوندد. مدتی بعد که پدر تونگو بازرس دولتی شده به دنبال دخترش می آید ولی متوجه می شود که خانم تسای، نقل مکان کرده، روح تونگ به سراغ پدرش می آید و او را به انتقام گرفتن وا می دارد. پدر تونگ با بررسی پرونده، سینگ و طبیب او را اعدام می کند، قاضی پرونده را با صد ضربه ی چوب تنبیه و از کار اخراج و سرانجام به خواسته ی روح دخترش با خانم تسای پیر ازدواج می کند تا از او مراقبت کند. امدن روح تونگو به پیش پدر برای گرفتن انتقام به یادآورنده آمدن روح پدر هملت برای گرفتن انتقام از عمویش هست. همینطور تر هملت زهر توسط قاتل که کلودیوس(عموی هملت) هست تهیه می شود و در آخر به اشتباه گرترود (مادر هملت آن را می خورد که با با کلودیوس ازدواج کرده) در این نمایشنامه سینگ زهر را برای خانم تسای می آورد ولی پدرش آن را می خورد. این نمایشنامه در قرن 13 میلادی نوشته شده اما هملت در اوایل قرن 17(1602 میلادی) نوشته شده است. نمایشنامه ی بعدی زندگی یک دانشمندی را نشان می دهد که چون جامعه به علم و دانش علاقه ندارد، مجبور است از راه های چاپلوسی مکر و حیله،. چرب زبانی، بهانه گیری و... خودش را به ثروتمندان بچسباند تا بتواند شکمش را سیر کند. نمایشنامه در حالی که طنز جالبی دارد ولی جامعه ای را نشان می دهد که به دانشمندان و فرهیختگانش اهمیتی نمی دهد و آن ها مجبور به کارهای سطحی و کودکانه می شوند. تصویر جلد کتاب بسیار زیباست. ترجمه روان و خوب هست. خانم لیلی گلستان(دخترِ ابراهیم گلستان) این دو نمایشنامه را از زبان فرانسوی ترجمه کرده اند و این می تواند جز نقص های این کتاب باشد که از زبان مبدأ به فارسی ترجمه نشده است. کلاً انگار یا مترجم کتب چینی نداریم، یا بسیار اندک هستند. ادبیات در چین بیش از 3 هزار سال قدمت دارد. قدیمی ترین نمایشنامه های مکتوب در چین به قرن 13 و 14 میلادی در زمان سلسسله ی یوآن برمی گردد. قبل از این دوره هم متن های نمایشی وجود داشته ولی از بین رفته است. از دوره ی سلسسله یوآن، حدود 200 نمایشنامه از نمایشنامه نویسان مختلف باقی مانده است! چینی های حتی در رمان نویسی هم بسیار پیشتاز بودند. رمانهای بزرگ کلاسیک چین (به انگلیسی: Classic Chinese Novels) شامل چهار رمان بزرگ کلاسیک و کهن ادبیات چین است که شامل رمان در حاشیه ی مرداب، سه سرزمین، سفر به سوی غرب و رؤیای در تالار سرخ است. (البته به غیر از این ها رمان های دیگری هم هست از زمان چین قدیم مانند گلِ پر طلایی در قرن 16 و رمان گزارش محرمانه در 1736 میلادی ) *1_رمان در حاشیه ی مرداب (چین، قرن 14 میلادی) نوشته شی نایان-بازخوانی و تکمیل این رمان : لوئوگوانز هونگ درباره ی این رمان :لبِ آب (نامهای دیگر: یاغیان مرداب، هر مردی برادر است، مردان مرداب، مردابهای کوه لیانگ) یک داستان است که جزو چهار رمان گرانقدر کهن ادبیات چینی شمرده میشود. شی نایان گردآورندهٔ این مجموعه است که بازگوکنندهٔ سرگذشت ۱۰۸ یاغی در زمان دودمان شونگ در چین است. مجموعهٔ تلویزیونیِ جنگجویان کوهستان (۱۹۷۳) بر پایهٔ این کتاب ساخته شدهاست. داستان بدین گونه است که یک دسته از افراد مبارز و بی آرام، نیمه راهزن و نیمه یاغی، عدالت خواه و مخالف دولت، در حاشیه ی مرداب پناه گرفته اند، و رهبری سُونگ جیانگ را، که چریکی است رزمنده، پذیرفته اند. و این دسته با دولتمردان فاسد و وزیران خائن، و فرمانداران ظالم، و راهبان ریاکار می جنگند، و این درگیری ها و زد و خورد ها و جنگ و ستیز ها موضوع یک سلسله داستان های قهرمانی است، که بسیار پر کشش و مهیج و در عین حال با مزه و طنز آمیزند. و طبعاً این داستان ها همیشه با پیروزی قهرمانان به پایان نمی رسند، و اکثراً با خونریزی و خشونت همراهند. از این کتاب ترجمه ای به فارسی ندیدم. *2_سه سرزمین (چین، قرن 14 میلادی) نوشته ی لوئو گوانز هونگ: رمان ((سه سرزمین))، سرگذشت های پیاپی چندین نسل است، در صد و بیست فصل. نویسنده در قرن 14 میلادی، در اواخر دوران سلسله ی مغولی یوآن و آغاز استقرار سلسله ی چینی مینگ می زیسته است. اما وقایع رمان در قرن سوم اتفاق می افتد، یعنی در آن زمان که سلاطین سلسله ی ((هان)) رو به ضعف و انحطاط می روند، و چین بین سه رقیب تقسیم می شود. این سه پاره از یک کشور عبارتند از ((وِی)) در شمال، ((وو)) در مرکز، ((شو)) در جنوب دره ی((یانگزی))، که تقسیم کلاسیک چین به همین گونه است. در صد و بیست فصل این رمان، و هزار قطعه ی کوتاه، داستان های پرکشش و پر ماجرایی را می خوانیم و رمان در مجموع شرح جنگ ها و رقابت ها و توطئه ها و حیله گری های فرمانروایان این سه سرزمین و عوامل و آبادی آنهاست. ترجمه ای به فارسی از این اثر ندیدم. *3-سفری به سوی غرب ( نام هاي ديگر:سیرِ باختر یا سی یو جی) (چین، قرن 16 میلادی) نوشته ی وو_شِنگن: موفقترین داستان افسانهای در تاریخ چین بهشمار میآید. این رمان داستان سفر ((کزوان زانگ)) راهب بودائی است، در دوران سلطنت تانگ، به هندوستان. و موضوع رمان ماجراهای این سفر تاریخی است. سی یو جی گزارشی است از سفر به بهشت غربی، که به دستور خاقانی از دودمان تانگ به نام «دای زونگ» و در جستجوی نسخههای اصلی آثار بودایی انجام میگیرد و گویای گسترش آئین بودا در چین است. در این داستان تانگ سنگ (که همان سوان زنگ یا کزوان زانگ تاریخی است)، برای یافتن کتابهای تعالیم بودا به زادگاه او یعنی هند سفر میکند. در این سفر کزوان زانگ، سه همراه دارد:سون و کنگ که حیله گر،شجاع و جنگاور است، بای جیلای که گرازی افسونگر، گستاخ، بی شرم و پر خور است و شاسنگ یکی از راهبان بودائی . این کتاب توسط خانم شهرنوش پارسی پور از فرانسوی (نه زبان مبدأ!) به فارسی ترجمه شده است. *4_رؤیا در عمارتِ قرمز(چین، 1765) نوشته ی کائوکزوکن: رؤیای تالار سرخ یا رؤیای خانه سرخ رمانی است نوشته کائو ژوکین، نویسنده چینی در قرن هجدهم میباشد. این کتاب از شاهکارهای ادبیات کلاسیک چین بشمار میآید که در زمان دودمان چینگ نوشته شدهاست. در مورد این کتاب دو دیدگاه وجود دارد. یکی آنکه کتاب بر اساس زندگینامه شاعر منچو قرن هفدهم نالان هیسنگ ته (Na-Lan Hsing-te) نوشته شدهاست و دیگر آنکه کتاب زندگینامه خود نویسنده میباشد. اهمیت این رمان به سبب شخصیت پردازی برای تعداد زیادی از قهرمانان داستان، ساختار روانشناسانه قابل توجهاست. همچنین این رمان از جهت پرداختن به جزئیات زندگی اشرافی چین قرن هجدهم و ساختار طبقاتی اشراف قابل توجه میباشد. کتاب نثر خاصی دارد و سرشار از اصلاحات مختلف است که برای خواننده امروز، هر فصل نیازمند چندده پانویس است. رمان بسیار طولانی است (تقریبا دوبرابر حجم «جنگ و صلح») با این حال در تمامی کشورهای چینی زبان اغلب مردم آن را خواندهاند. رمان یک روایت عاشقانه است و ماجرای بائویو اشرافزاده و علاقه او به دو عموزادهاش و تردید او در انتخاب میان آن دو را روایت میکند. این موضوع به خواننده اثر هم سرایت میکند. برخی شیفته لین دائییو و زیبایی و شوخطبعیاش میشوند و برخی ژوئه بائوچائی و صمیمیتش را دوست دارند. خود بائویو نیز خوانندگان را به دو دسته تقسیم میکند، برخی او را دوست دارند و برخی از او متنفر میشوند. از این رمان چندین و چند اقتباس سینمایی، تئاتری، اپرایی و تلویزیونی صورت گرفته است. در چین مردم این رمان را با نام «داستان سنگ» میشناسند، کتاب در این کشور شأن بسیار بالایی دارد و با آثار شکسپیر مقایسه میشود. جدا از ارزشهای ادبی این رمان، چینیها معتقد هستند این رمان بهترین نقطه شروع برای آشنایی با روانشناسی، فرهنگ و جامعه چین است. گفته میشود مائو رهبر پیشین چین و همسرش عاشق رمان بودهاند. مائو به همراهانش گفته بود باید این کتاب را حداقل پنج بار بخوانند و گفته میشود خود مائو 25 بار این کتاب را خوانده است. رمان ترکیبی است از روانشناسی آثار جین آستین به علاوه شکوه رمانهایی چون «بازار خودفروشی» یا آثار بالزاک. لحن این رمان شاعرانه، فلسفی و تمثیلی است. با خواندن «رویای تالار سرخ» دیدی وسیع نسبت به شرایط و هستی بشر نصیب خواننده میشود و از این نظر رمان را با «در جستجوی زمان از دست رفته» مارسل پروست مقایسه کردهاند. از طرفی این رمان داستان سفر به سوی شناخت و معرفت است. در رمان عشق و معرفت، شور و سرمستی در هم تنیده شدهاند. و با وجود تمامی این مضامین فلسفی، «رویای تالار سرخ» مملو از تفریح و سرگرمی است و واقعیات زندگی روزمره در آن در جریان است. «رویای تالار سرخ» یا «داستان سنگ» با وجهههای غنی اجتماعی و مضامین فلسفیاش موفق شده مرزهای زمان را درنوردد و همچنان خواننده را شگفتزده کند. کتاب درست پیش از افول امپراتوری چین در قرن نوزدهم نوشته شده و «دوران طلایی چین» را به خوبی توصیف میکند. تا کنون بیش از 100 میلیون نسخه از این کتاب به فروش رفته است.(منبع : خبرگزاری خبر آنلاین) رمان «رویای عمارت سرخ» در مجموع شامل ۱۲۰ فصل است. به گفته پژوهشگران چینی، ۸۰ فصل آغازین اینکتاب، به قلم چائوشوئهچین و ۴۰ فصل پایانی اینکتاب توسط دو نویسنده چینی، با نامهای گائوئه (高鹗—Gāo è) و چِنگ وِی یوئن (chéngwěiyuán程伟元—) تکمیل شده است. رمان «رویای عمارت سرخ»، در دوران شکوفایی امپراطوری چیاِن لونگ (乾隆—Qiánlóng)، در اواسط سلسه چینگ و اواخر دورهی جامعیت فئودالی چین نوشته شده است. جامعه در این دوره بهظاهر آرام به نظر می رسید، اما در واقع انواع تضادها و مشکلات اجتماعی در حال تشدید و توسعه بود، و در جامعه سیاست های ارباب رعیّتی به وضوح نمایان بود. محتوای این کتاب به طور کامل، جامعهی فئودالی آن زمان را نقد میکند و به شکل غیر مستقیم، گزارههایی در ارتباط با ماهیت دموکراسی ابتدایی را مطرح میکند. نویسنده در اینرمان توانسته بهخوبی ویژگیهای اینعصر را منعکس کند. اهمیت اجتماعی اینرمان در این است که، هدف نویسنده تنها توصیف یکتراژدی عاشقانه بهصورت مجزا نیست، بلکه با محور قرار دادن تراژدی عشق و ازدواج بین ۳ جوان نجیبزاده (لین دای یو، جیا بائو یو، شوئه بائو چای)، و نمایش روند بقا و مرگ چهار خاندان بزرگ(جیا، شی، وانگ و شوئه) در جامعه فئودالی آنزمان، تغییر و تحولات و مشکلات جامعه را منعکس کردهاست. پژوهشگران در حوزه ادبیات چین معتقدند، در تاریخ ادبیات کهن چین، هیچ اثری وجود ندارد که بتواند تراژدی عشق را با قدرت هیجانانگیزی مانند «رویای عمارت سرخ» به قلم درآورد. عنوان رمان، محتوا، جملهسازیها، و حتی نام افراد، همگی با دقت انتخاب شده اند و معانی عمیقی دارند که باعث میشود خواننده را به فکر فرو ببرد. اینرمان به مدت ۳۰ سال در قالب نسخههای خطی منتشر میشد و به عنوان یک شئ بسیار ارزشمند مورد توجه مردم قرار میگرفت. در آن دوره از تاریخ، نسخه دست نوشته از این افسانه جزو کتب بسیار گرانقیمت محسوب میشد و به دهها سکه طلا میارزید. میتوان گفت اینکتاب بهعنوان یک نسخه محبوب میان مردم شناخته میشد. از سوابق پراکنده یادداشتهای برخی از ادبا در سلسله چینگ، میتوان دریافت که «رویای عمارت سرخ» در آن دوره به کانون بحث مردم تبدیل شده بود. و یکسخن معروف میان مردم رواج داشت: «اگر هنگام شروع گفتگو با یکدیگر از «رویای عمارت سرخ» صحبت نکنید، شعر و کتاب خواندن شما تا به امروز، گویی امری بیهوده بوده است!» اینرمان انسانی با نفوذ جهانی، دایرةالمعارفی است از جامعه فئودالی چین، و نمایی است کامل از فرهنگ سنتی چین. این کتاب، به طور کل ظهور و سقوط چهار خاندان از نسل های جیا، شی، وانگ و شوئه را به عنوان محور در نظر گرفته، و درگیریهای عشق و ازدواج میان ۳ شخصیت اصلی داستان را بهعنوان سرخط اصلی داستان به ما شرح میدهد. به گونه ای از طریق شرح ظهور و سقوط این چهار خاندان، که گروهی نگرش فئودال دارند و گروهی نیز مخالف این نگرش هستند، و پایان غم انگیزی که در انتهای داستان شاهد آن خواهیم بود، نظام اجتماعی فئودالی در دوران چینگ را آشکار کرده و به شکلی نهفته حکایت از نابودی جامعه فئودالی میدهد. این داستان حماسی، همچنین با توصیف زیبایی های شخصیت های اصلی خود و دانشی که زنان در جامعه آن زمان داشتند، به گونه ای وضعیت جامعه ی زنان باستان چین را نیز بر ما آشکار کردهاست. در روند توسعه ادبیات چین، آفرینش رمان «رویای عمارت سرخ» تجربه هنری غنیای را در اختیار نسلهای بعدی نویسندگان قرار داده است. حتی در ادبیات مدرن چین آثارهای زیادی وجود دارد که آشکارا تحت تأثیر این کتاب قرار گرفته اند. در حال حاضر موسیقی، اشعار، اپراها، رمانها و فیلمهایی که با مضمون این کتاب خلق شدهاند، در تاریخچهی هنری و ادبی کشور چین قابل رویت است. در دویست سال گذشته، کار تحقیقاتی و پژوهشی «رویای عمارت سرخ» بیوقفه بوده و تعداد زیادی آثار تحقیقاتی در این باب تولید شده، و پژوهش بر این اثر به یکدانش تخصصی تبدیل شده است. این کتاب به دلیل دستاوردهای هنری استثنایی و میراث ایدئولوژیک غنی و عمیقی که شامل آن میشود، همچنین به علت تفاوتهایی که پژوهشگران مختلف در نگرش به این اثر دارند، در محافل دانشگاهی محفلی با عنوان "دانش رویای عمارت سرخ" (Hóngxué _红学 ) بهعنوان یک موضوع مطالعاتی جذاب برای علاقهمندان به تاریخ ادبیات چین ارائه میشود. که این دانش پدیدهای نادر و دستاورد مهمی در تاریخ ادبیات چین است. ترجمه ای به فارسی از این اثر ندیدم.
(0/1000)
نظرات
تاکنون نظری ثبت نشده است.