یادداشت آروشا دهقان

        همین اول بگم که اگر به دنبال یک پژوهش جامع هستید این کتاب نیازتون رو رفع نمی‌کنه. «ایران؛ جامعه‌ی کوتاه مدت» بیشتر شبیه یک مقدمه است. چهار مقاله است موضوع تقریبا مشابه. در واقع مقاله‌ی اول و دوم تکرار همدیگه هستند و کل کتاب بررسی جامعه‌شناسانه‌ی تاریخ ایران با تکیه بر نظریه‌ی کوتاه مدت بودن جامعه است.
تو این کتاب اومده نظریه‌ی جامعه‌ی کوتاه مدت رو به عنوان عاملی برای پیشرفت اروپا نسبت به ایران در نظر گرفته و اساس فرض هم این بوده که در ایران هرگز تصمیمات بلند مدت گرفته نمی‌شده. مثلا در مساله‌ی جانشینی در ایران، قانونی مثل جانشینی پسر ارشد وجود نداشته و شاه می‌تونسته هرکدوم از فرزندان یا حتی یک بیگانه (مثلا جانشینی لهراسب در دوران کیانیان) رو انتخاب کنه. همین باعث می‌شده که جنگ‌های جانشینی در ایران رخ بدن. (البته من با این نظر خیلی موافق نیستم. ما جنگ‌های جانشینی رو در اروپا هم داریم. ضمن این که انتخاب فرد شایسته به جای فرزند ارشد می‌تونسته جلوی خیلی از مشکلات بعدی رو بگیره.).
یکی از مشکلاتی که من با کتاب دارم مطرح کردن گزاره‌های کلیه (همه‌ی ایرانی‌ها اینطور هستند و...). شاید اگر کتاب به صورت مقاله چاپ نمی‌شد و نویسنده فرصت توضیح بیشتر داشت این مشکل رفع می‌شد ولی در حالت فعلی باید بدونیم که وقتی از ایران صحبت می‌کنیم منظورمون اجتماعی از چندین قوم و آیین و زبانه که هزاران سال پیوستگی جغرافیایی و فرهنگی داشتند و نمیشه به سادگی گفت که همه‌ی این اجتماع یک جور هستند.

«ایران، جامعه‌ی کوتاه مدت» کتابی نیست که خواندنش رو پیشنهاد کنم چون برای طیف گسترده‌ای یا نامفهمومه یا زیادی کوتاهه و یا حوصله‌سربر اما اگر دوست دارید یک مقدمه در زمینه‌ی جامعه‌شناسی تاریخ ایران بخونید و بعد برید سراغ منابع بهتر می‌تونه براتون مناسب باشه.