یادداشت

        خواندن سرگذشت افراد موثر در تاریخ شاه باشند یا شاهزاده، دانشمند باشند محقق، شاعر باشند یا نویسنده، یاغی باشند یا مصلح بال دیگر خواندن سرگذشت ملت‌ها و توده‌ها شود. چه اینکه توده‌ها پیرو قهرمانانشان هستند و قهرمانان عصاره توده‌ها.
پدر روسیه نوین، گشاینده دروازه‌های غرب و تمدن آن به روسیه سنتی، بدعتگزار بزرگ و و ویرانگر سنن، فرمانروایی صنعتگر، امپراطوری مردم نشین!، پدری سختگیر و بی‌رحم، باده‌گساری خون‌ریز!  واژه‌هایی است که بعد از خواندن کتاب در ذهن شما نقش می‌بندد.
اما رکن اصلی زندگی او مستقل از قضاوت‌های ما تلاش و خروش و تحمل سختی از دوران کودکی تا لحظه مرگ است..
نتیجه اینکه هرکسی با هر فکری هر تلاشی بکند حتما برای خودش و ملتش ثمره خواهدداشت.