بریده‌های کتاب Hamed Abadijoo

افلاطون مدعی بود یک رهبر بر اساس تقدیر یا بر مبنای برتری خود رسالت دارد دنیا را به همان نحو بازسازماندهی کند و بسازد که یک بنا ساختمانی را می‌سازد- بدون آن که به خواسته‌های همنوعانش توجهی کند. فلسفه افلاطون این بود که بیشتر انسان‌ها ((ابزارها)) و ((سنگ‌هایی)) اند که باید از آن‌ها در ساخت یک واحد اجتماعی نو زیر نظارت ((ابرانسان‌ها)) استفاده کرد. همکاری ((تابعان)) برای موفقیت این برنامه اهمیتی ندارد. یگانه پیش‌شرط این است که دیکتاتور قدرت لازم را برای مجبور کردن مردم داشته باشد. افلاطون این وظیفۀ ویژه را نیز به خود واگذار می‌کند که مشاور دیکتاتور باشد؛ به عنوان متخصص و ((مهندس اجتماعی)) که دنیا را بر اساس برنامۀ خود بازسازی می‌کند.

به طور خیلی خلاصه، سوفسطائیان بر آن بودند که مفهوم حق و ناحق, از دولتشهری به دولتشهر دیگر، از نسلی به نسل بعد تغییر می‌کنند. پس حق و ناحق امری روان است. این را سقراط اصلا نمی‌پذیرفت. سقراط اعتقاد داشت حق و ناحق تعاریفی مطلق و جاودان دارد و از آن جا که عقل انسان جاودان و تغییرناپذیر است، پس می‌توان با به کار بردن شعور عادی خود بر این معیارهای ثابت دست یافت.

داستان لباس نو امپراتور را یادت هست؟ امپراتور در واقع لخت مادرزاد بود اما هیچ یک از درباریان جرئت نمی‌کرد حرفی بزند. ناگهان کودکی فریاد کشید ((اهه! هیچ چیز نپوشیده است.)) سوفی، این کودک با شهامت بود. درست مثل سقراط، که جرئت کرد به ما آدمیان بگوید چقدر کم می‌دانیم.

بنابراین فیلسوف کسی است که می‌داند تا چه اندازه نادان است، و این نادانی او را آزار می‌دهد. بدین ترتیب، وی هنوز داناتر از تمام کسانی است که دربارۀ دانش خود از چیزهایی که نمی‌دانند لاف می‌زنند. پیشتر گفتم ((هر کس که بداند که نداند از همه داناتر است.)) سقراط خود گفت: ((یک چیز را خوب می‌دانم، و آن این است که هیچ نمی‌دانم.))

پروتاگوراس سوفسطایی گفت ((انسان میزان همۀ چیزهاست)). مقصودش از این سخن آن است که مسئلۀ حق و ناحق، نیک و بد، همیشه باید در پیوند با نیازهای شخص مورد توجه قرار گیرد.

احمقانه‌ترین کار آن است که در مورد چیزی که مطلقاً هیچ نمی‌دانیم طوری رفتار کنیم که گویی همه چیز می‌دانیم.