بریده‌ای از کتاب نبرد قدرت در ایران اثر محمد سمیعی

بعد از صنعت چاپ، فناوری دیگری که به صورت اساسی، شبکه مرجعیت را تحــول بخشید و توان سیاسی آن را دو چندان کرد، تلگراف بود. اعتمادالسلطنه تاریخ ورود تلگراف به ایران را چنین توصیف میکند: این صنع شگفت که از آیات و آثار بزرگ قدرت الهی است، در سنه ١٢٧٤ هجریه نخست به حکم بندگان اعلی حضرت قدر قدرت اقدس شاهنشاهی [ناصرالدین شاه] صان الله سلطانه عن التناهی - از عمارت سلطنتی دارالخلافه تهران تا باغ لاله زار کشیده شد و در سال ۱۲۷۵ هجری شروع به حرکت نموده ... و در تاریخ جمع ایــن کتاب مستطاب [ = ۱۳۰٦ قمری] از جمیع ایالات و مدن و قصبات ممالک محروسه ایران گذشته است و از سه سمت به قلمرو دول مجاوره عثمانی و روس و انگلیس پیوسته ...