بریده‌ای از کتاب خارپشت و روباه: در باب نگاه تولستوی به تاریخ اثر آیزایا برلین

زندگی در نظر مستر در همهٔ سطوح جنگی است وحشیانه ــ چه میان گیان و جانوران، و چه میان افراد و ملت‌ها، آن هم جنگی که انتظار هیچ فایده‌ای از آن نمی‌توان داشت، بلکه از یک انگیزهٔ بدوی و مرموز برای قربانی کردن خویشتن که خداوند در خون ما سرشته است ناشی می‌شود. این غریزه بسیار نیرومندتر از تلاش‌های عاجزانهٔ بشر متعقل است که می‌کوشد به صلح و سعادت دست یابد (که به هرحال ژرف‌ترین تمایل قلبی انسان نیست ــ بلکه تمایل کاریکاتور قلب انسان است که همان عقل آزاد باشد) و راه این دست‌یابی هم برای او این است که زندگانی جامعه را بدون در نظر گرفتن نیروهای رام‌نشدنی طرح‌ریزی کند،‌ و این نیروها دیر یا زود بنای لرزان این خانه‌های کاغذی را به ناچار فرو خواهند ریخت.