بریده‌ای از کتاب ایران در عصر امامان اثر احسان ناظم بکایی

ایران یکی از پرقدمت‌ترین پهنه‌های زیستی جهان است. قرارگیری این سرزمین در منطقه‌ی تمدنی غرب آسیا، شمال شرق آفریقا و جنوب شرقی اروپا، آن را به بستری پرماجرا برای رویدادهای مختلف تاریخی تبدیل کرده است. این سرزمین، در مسیر تولد ادیان گوناگون، مهاجرت اقوام، تردد کاروان های تجاری و رشد و افول حکومت‌های مختلف، مانند چهارراهی تمدنی عمل کرده است. گاهی تمدن‌های مستقر در میان رودان(بین النهرین) در جنوب و غرب رشد یافته اند و زمانی اقوام آریایی از شمال شرقی آمده‌اند. در مقطعی مهاجمان اروپایی از غرب رسیده‌اند. گاهی عرب‌ها از جنوب و غرب تاخته‌اند و زمانی اقوام تُرک و مغول از شرق پیش آمده‌اند. زمانی زرتشت در این سرزمین ظهور کرده و گاهی ادیانی از سرزمین‌های دیگر وارد شده‌اند. ایران، سرزمینی پیچیده با تاریخی طولانی است.