بریده‌ای از کتاب ما ایرانیان: زمینه کاوی تاریخی و اجتماعی خلقیات ایرانی اثر مقصود فراستخواه

اگر کسی فرهنگ زبانی ما و موقعیت زیست ما را نفهمد فکر می‌کند دروغ می‌گوییم یا تملق می‌کنیم، صادق نیستیم و یا می‌خواهیم سر کسی کلاه بگذاریم. اما لزوماً هیچ‌یک از این‌ها نیست. این یک نوع زبان‌ورزی است که از طبیعت زیست اجتماعی ما برخاسته است. همه می‌فهمیم که با هم چرا این‌طور صحبت می‌کنیم. ما و زبان ما بخشی از جهانی است که درباره‌اش سخن می‌گوییم. ویلیام بی‌من به زبان ایرانی از منظر انسان‌شناختی و زیباشناختی نگاه می‌کند. تعارف نه نوعی دروغ و فریبکاری بلکه نوعی مبادله‌ی احساسی با همدیگر است. زبان ما بنابه سرشت خویش و به اقتضای زیست ما بس خیال انگیز است. این یک گرایش خودارجاعی در فرهنگ ماست که می‌خواهد از ظاهر این عالم به باطن برود. زبان ما نیز مثل خانه‌هایمان اندرونی و بیرونی دارد و مابقی قضایا. زبان برای ایرانیان بیش از یک انتقال پیام ساده و مستقیم است بلکه یک نوع هنر و زندگی نیز هست. یک مهارت، یک خلاقیت ارتباطی و ماهرانه است. یک ترفند برای زیستن است. حتی تنها برای زندگی کردن نیست بلکه خودش نوعی زندگی است. یک وسیله نیست هدف نیز هست. ما با تجربه‌ی زیست خویش و با دانش ضمنی دیرین فرهنگی و اجتماعی برآمده از این زیست با هم صحبت می‌کنیم و فرهنگ شفاهی نیرومند متنوعی داریم.