بریده‌ای از کتاب دولت ها چگونه فکر می کنند: عقلانیت در سیاست خارجی اثر سباستین روزاتو

عقلانیت اغلب با رجوع به نتایج قضاوت می‌شود از این منظر، زمانی سیاستی عقلانی است که موفق و زمانی غیرعقلانی است که به شکست منتهی شود. تفکر عقلانی با نتایج مثبت مانند پیروزی در جنگ و تفکر غیرعقلانی با نتایج بد مانند شکست گره‌خورده‌اند. اما عقلانیت بیشتر به فرایند ربط دارد بازیگران عقلانی قوایشان را برای پیشروی در دنیای نامطمئن به کار می‌گیرند این بدان معنا نیست که سیاستی که انتخاب می‌کنند همواره موفق خواهد بود محدودیت‌های، بیرونی احتمالات یا مسائل پیش‌بینی‌نشده ممکن است مانع موفقیت شوند حتی اگر سیاست‌ها بر اساس نظریات معتبر و محصول فرایند مشورتی باشند. اول این را در نظر بگیرید که نظریات معتبر هیچگاه بی‌نقص نیستند؛ چراکه واقعیتی پیچیده را ساده‌سازی می‌کنند و ازاین‌رو ممکن است گاهی اشتباه از آب درآیند؛ چراکه شاید فاکتورهایی که نادیده گرفته شده‌اند همان‌هایی باشند که برای توضیح یا در بروز واقعه‌ای بیشترین اهمیت را دارند در این صورت، سیاست‌های اتخاذ شده طبق این نظریات آن طور که انتظار می‌رود جواب نخواهند داد.