بریده‌ای از کتاب جوان خام اثر فیودور داستایفسکی

هیچ چیز دشوارتر از پاسخ دادن به این سوال نیست که «چرا باید شرافتمند باشیم؟» می‌دانید که سه نوع رذل در دنیا وجود دارد؛ رذل نادان، یعنی رذلی که معتقد است رذالتش عین فضیلت است؛ رذل شرمگین، یعنی رذلی که هرچند مصمم است رذالت خود را حفظ کند اما از آن شرمسار است؛ و بالاخره رذل ساده یعنی رذل ناب. مثلاً من یک همکلاسی داشتم به نام لامبر که در شانزده سالگی به من گفت که وقتی به ثروت برسد بزرگ‌ترین لذتش این است که گوشت و نان بخورد و در همان حال کودکان تهیدست از گرسنگی بمیرند؛ و هنگامی که این کودکان سوختی ندارند تا آتش درست کنند او یک انبار هیزم بخرد، توی مزرعه‌ای روی هم بچیند و آتش بزند و یک دانه هیزم به فقرا ندهد. این بود احساسات او! بگویید ببینم اگر رذل نابی مثل او از من بپرسد که چرا باید شرافتمند باشد، چه باید به او بگویم؟ مخصوصاً حالا در این زمانه که شما به این شکل درآورده‌اید و هیچ‌چیز هیچ‌وقت بدتر از حالا نبوده. جای هیچ چیزی در جامعه ما معلوم نیست. خدا را انکار می‌کنید، متوجهید، قهرمانی را انکار می‌کنید. کدام ذهن کور و کر و گنگی می‌تواند مرا به اقدام در جهت خاصی وادارد، در شرایطی که به نفع من باشد خلاف آن عمل کنم؛