در کشور ما معمولاً معنای درست و دقیقی از «نقد» مستفاد نمی‌شود. دست‌اندرکاران فعالیت‌های ادبی غالباً بین «مرور و معرفی»، «تحلیل» و «نقد» تمایز نمی‌گذارند و هر نوع نوشتاری را که نویسنده در آن نظری راجع به متنی ادبی اظهار کرده باشد، به غلط مصداق «نقد» می‌پندارند. فقط از راه شناساندن نظریه‌های علمی نقد ادبی و نحوه‌ی کاربرد عملی آن‌هاست که می‌توان به این برداشت‌ها و توقعات نادرست پایان داد. کتاب حاضر با همین هدف، مجموعه‌ای از پُرکاربردترین نظریه‌های نقادانه را به پژوهشگران این حوزه می‌شناساند. این نظریه‌ها عبارت‌اند از: فرمالیسم (نقد نو)، روانکاوی، ساختارگرایی، روایت‌شناسی، نقد اسطوره‌ای-کهن‌الگویی، تاریخ‌گرایی نوین، نقد لاکانی، مطالعات زنان، نشانه‌شناسی شعر (رویکرد ریفاتر)، پسامدرنیسم، مطالعات فرهنگی، نشانه‌شناسی (رویکرد سوسور، پِرْس و بارت)، نظریه‌ی دریافت و نقد واکنش خواننده. هر یک از فصل‌ها چهارچوب ثابتی به شرح زیر دارد:
 -ملاحظات کلی درباره‌ی نظریه‌ی همان فصل
 -اصول و مفروضات بنیادین آن نظریه
 -روش‌شناسی نقد با آن نظریه
 -متونی که برای نقد شدن با آن نظریه مناسب‌ترند
 -پرسش‌هایی که منتقدانِ پیرو آن نظریه می‌خواهند پاسخ دهند
 -مزیّت‌ها و محدودیت‌های آن نظریه
 -رهنمودهایی درباره‌ی نگارش نقد با آن نظریه
 -نمونه‌هایی از نقد عملی بر اساس آن نظریه
 -مرور نمونه‌های نقد
 -اصطلاحات کلیدی آن نظریه
نقد ادبی در این کتاب با رویکردی میان‌رشته‌ای به مخاطب معرفی شده و لذا نویسنده کوشیده است تا هم در شیوه‌ی طرح مباحث و هم در نمونه‌های نقد عملی، کتاب حاضر بتواند نیازهای دانشجویان در رشته‌های مختلف ادبیات و علوم انسانی را پاسخ دهد.
        

                در کشور ما معمولاً معنای درست و دقیقی از «نقد» مستفاد نمی‌شود. دست‌اندرکاران فعالیت‌های ادبی غالباً بین «مرور و معرفی»، «تحلیل» و «نقد» تمایز نمی‌گذارند و هر نوع نوشتاری را که نویسنده در آن نظری راجع به متنی ادبی اظهار کرده باشد، به غلط مصداق «نقد» می‌پندارند. فقط از راه شناساندن نظریه‌های علمی نقد ادبی و نحوه‌ی کاربرد عملی آن‌هاست که می‌توان به این برداشت‌ها و توقعات نادرست پایان داد. کتاب حاضر با همین هدف، مجموعه‌ای از پُرکاربردترین نظریه‌های نقادانه را به پژوهشگران این حوزه می‌شناساند. این نظریه‌ها عبارت‌اند از: فرمالیسم (نقد نو)، روانکاوی، ساختارگرایی، روایت‌شناسی، نقد اسطوره‌ای-کهن‌الگویی، تاریخ‌گرایی نوین، نقد لاکانی، مطالعات زنان، نشانه‌شناسی شعر (رویکرد ریفاتر)، پسامدرنیسم، مطالعات فرهنگی، نشانه‌شناسی (رویکرد سوسور، پِرْس و بارت)، نظریه‌ی دریافت و نقد واکنش خواننده. هر یک از فصل‌ها چهارچوب ثابتی به شرح زیر دارد:
 -ملاحظات کلی درباره‌ی نظریه‌ی همان فصل
 -اصول و مفروضات بنیادین آن نظریه
 -روش‌شناسی نقد با آن نظریه
 -متونی که برای نقد شدن با آن نظریه مناسب‌ترند
 -پرسش‌هایی که منتقدانِ پیرو آن نظریه می‌خواهند پاسخ دهند
 -مزیّت‌ها و محدودیت‌های آن نظریه
 -رهنمودهایی درباره‌ی نگارش نقد با آن نظریه
 -نمونه‌هایی از نقد عملی بر اساس آن نظریه
 -مرور نمونه‌های نقد
 -اصطلاحات کلیدی آن نظریه
نقد ادبی در این کتاب با رویکردی میان‌رشته‌ای به مخاطب معرفی شده و لذا نویسنده کوشیده است تا هم در شیوه‌ی طرح مباحث و هم در نمونه‌های نقد عملی، کتاب حاضر بتواند نیازهای دانشجویان در رشته‌های مختلف ادبیات و علوم انسانی را پاسخ دهد.
        

                گفتمان یکی از مهم‌‏ترین مفاهیمِ اندیشه مدرن در طیفی از رشته‌‏های علوم انسانی و اجتماعی است. این مفهوم با ‏طرز کار زبان هنگام مواجهه ما با جهان و در تعاملات ما با یکدیگر سروکار دارد؛ از این رو، گفتمان صورت‏‌بندی‏‌های اجتماعی، سیاسی و فرهنگی جوامع ما را می‏‌آفریند و به آن‏ها شکل می‏‌دهد. از منظر زبان‏‌شناسی کاربردی، مطالعه گفتمان مطالعه زبان در عمل است که به بررسی متون در بافت‏‌های اجتماعی می‌‏پردازد. اما از آنجا که زبان با رخدادهای جهان در ارتباط است پس «گفتمان» اصطلاحی است با بار معنایی زیاد که طیفی از معانی را پوشش می‏‌دهد. مطالب کتاب در دو بخش ارائه‏ شده ‏است. بخش اول درباره روش‎های تحلیل و حاوی فصولی است که به کاوش و توصیف رویکردها و موضوعات اصلیِ مطالعه گفتمان می‏‌پردازد. بخش دوم در مورد حوزه‏‌های اصلی مطالعات گفتمان بحث می‏‌کند و به روش‎های مطالعاتی اصلی و موضوعات و یافته‏‌های محوری توجه دارد. نویسنده‏‌های هر بخش برای تشریح نکته مورد نظر در بحثشان مطالعه‎ای موردی می‏‌آورند و منابعی برای مطالعه بیشتر معرفی می‏‌کنند.