امروز همچون مسافران صحنه های جوانی را پشت‌سر گذاشته‌ایم. حقایقِ دشوار ما را سوزانده؛ همچون بازرگانان مقصد را می‌دانیم و همچون قصابان بخش های مفید را از زوائد تشخیص می‌دهیم. دیگر چیزی ما را نمی‌آزارد، گویی به همه چیز بی‌اعتنا شده‌ایم. ما در جوانی‌مان حضور داشتیم، آیا به‌راستی زندگی کرده‌ایم؟ ما مثل کودکان بی‌ک‍َس‌ایم و مانند مردانِ باتجربه بی‌رحم و سطحی پر از اندوه‌ایم-باور دارم که از میان رفته‌ایم.

از آسمان و زمین، به خصوص از زمین، نیروهای حیاتی به سوی‌مان جریان دارد. زمین برای هیچکس به اندازه سرباز معنا ندارد. وقتی سرباز خود را در آغوش آن پناه می‌دهد، وقتی چهره و اندامش را از ترسِ ترکش‌ها در آن پنهان می‌کند، زمین تنها یاور، برادر و مادر اوست. سرباز وحشت و اشک‌هایش را در سکوت و امنیت زمین پنهان می‌کند، زمین به سرباز پناه می‌دهد و برای ده ثانیه رهایش می‌کند تا زندگی کند، بدود. ده ثانیه زندگی. دوباره او را پذیرا می‌شود و گاه برای همیشه.

هیچکس درست نمی‌دانست برای چه به جنگ می‌رویم. آدم های فقیر از ما عاقل‌تر بودند. خوب می‌دانستند جنگ مایهٔ بدبختی است. ولی آدم های طبقه متوسط، که باید بیشتر سرشان میشد، غرق در شور و هیجان جنگ شده بودند.

گفتم: (( چرا نمی‌کشیشان، این همه به خودت زحمت می‌دهی؟)) (( خوشیمان را به رنج دیگران نمی‌خریم.)) و به پاک کردن شیشه های پنجره مشغول شد.

بچه که بودم خیال میکردم همه چیز مال من است، دنیا را آفریده‌اند که من سرم گرم باشد، آسمان، زمین، پدر، مادر، درخت‌ها، اسب‌ها، کالسکه‌ها و حتا آن گنجشک‌ها برای سرگرمی من به وجود آمده‌اند. بعد ها یکی یکی همه چیز را ازم گرفتند. مایعی در رگ‌هام جاری بود که می‌گفت این مال شما نیست، راحت باشید. پسری که عاشق کبوتر‌ها و خرگوش‌ها بود، خودش را به درختی دار زد. چرا؟ مادر گفت بماند برای بعد. کاش تولد من هم می‌ماند برای بعد، به کجای دنیا بر می‌خورد؟