کتاب «واژه‌ها و اندیشه‌ها» را بیشتر باید دایرةالمعارفی‌ دانست که بر برپایه مدخل‌بندی نوشته شده و عالمانه و عامدانه طریقی را برگزیده که باید آن را ورای برخی چارچوب‌های فرمی و محدودیت‌های صوری دایرةالمعارف‌های رایج دانست. ضرورت نوشتن چنین کتابی از آنجا می‌آید که امروز در وضع و شرایطی به سر می‌بریم که تکوین نحوی «خودآ گاهی تاریخی» به یک ضرورت بدل شده و وجه مهمی از این خودآگاهی را باید الزام «غرب‌شناسی انتقادی» دانست؛ غربی که بیش از یک قرن است وارد دوران انحطاط خود شده و نشانه‌ها و وجوه مختلف این امر را می‌توان در شأن «نظر» و «عمل» آنها مشاهده کرد.

دکتر زرشناس در این کتاب با توجه با این مهم که در جهان امروز تهاجم فکری و ایدئولوژی روزبه‌روز با سرعت و امکانات بیشتر در حال تاثیرگذاری روی افکار عمومی و البته خواص است و چنین موضوعی ما را در وضعیت خاص تاریخی قرار می‌دهد، قصد داشته با این نشانه‌شناسی و بازتعریف درست واژه‌ها و اندیشه‌ها آموزه‌ها و رویکردها و ایدئولوژی‌ها و مفاهیم غربی مدرن را زیرذره‌بین ببرد تا مخاطب کتاب بتواند شناخت تحلیلی، مستند و انتقادی نسبت به این آموزه‌ها داشته باشد و خود او چنین موضوعی را یک نیاز جدی و غیرقابل انکار دانسته است.