معرفی کتاب سرندیپیتی ها: زبان و دیوانگی اثر اومبرتو اکو مترجم سپیده شکری پوری

سرندیپیتی ها: زبان و دیوانگی

سرندیپیتی ها: زبان و دیوانگی

اومبرتو اکو و 2 نفر دیگر
5.0
1 نفر |
1 یادداشت

با انتخاب ستاره‌ها به این کتاب امتیاز دهید.

در حال خواندن

0

خوانده‌ام

1

خواهم خواند

0

ناشر
افراز
شابک
9786003261969
تعداد صفحات
160
تاریخ انتشار
1395/9/13

توضیحات

        
پس چه چیز در زمان کلمب این چنین بحث برانگیز بود؟ در حقیقت، محاسبات عالمان سالامانکا بسیار دقیق تر از کلمب بود و ایشان می پنداشتند که زمین، گرچه به طور قطع مدور است، اما بیش از آن که دریانورد جنوالایی باور دارد وسیع و گسترده است، پس تلاش وی برای گردش به دور زمین در دست یابی به مشرق از راه مغرب کاری است دیوانه وار، در مقابل، کریستف کلمب که از آتش مقدس شعله ور شده بود، هرچند دریانوردی بود ماهر، اما ستاره شناسی بود نابلد و چنین می اندیشید که زمین کوچک تر از آن است، طبیعتا نه او و نه خردمندان سالامانکا هیچ یک گمان نمی بردند که میان اروپا و آسیا، آن طرف دنیا قاره ای دیگر قرار دارد. از این رو، می بینیم که زندگی به چه میزان پیچیده است و تا چه حد مرزهای میا حقیقت و خطا، درستی و نادرستی شکنده اند. به هرجهت گرچه عالمان سالامانکا درست گفته بودند، اما در نهایت اشتباه کردند؛ و کلمب که خطا کرده بود، با پیگیری مصرانه ی اشتباهش، درستی خود را ثابت کرد: -ممنون از یافته ی ناجسته (سرندیپیتی).

      

یادداشت‌ها

          ### 🧠 هویت و ساختار کتاب  
- **عنوان و مفهوم محوری**: "سرندیپیتی" (Serendipity) به کشف تصادفیِ چیزهای ارزشمند در حین جستجوی هدفی دیگر اشاره دارد. اکو در این اثر، نقش خطاها، باورهای نادرست و تصادفات را در شکل‌گیری تاریخ دانش بشری بررسی می‌کند. ترجمه فرعی کتاب—**"زبان و دیوانگی: یافته‌های ناجسته"**—نقش زبان و توهمات ذهنی را در این فرآیند برجسته می‌سازد .  
- **قالب اثر**: مجموعه‌ای از مقالات است که با رویکردی میان‌رشته‌ای (تاریخ، نشانه‌شناسی، فلسفه زبان) نوشته شده‌اند. اکو با پیوند داستان‌های تاریخی و تحلیل نظری، خواننده را به سفری از قرون وسطی تا عصر مدرن می‌برد.  
- **پرسش کلیدی**: آیا حقیقت همواره محصول عقلانیت است؟ یا اشتباهات نیز می‌توانند به دستاوردهای غیرمنتظره منجر شوند؟  

### 🔍 مفاهیم محوری و استدلال‌های اکو  
#### ۱. **نقش سازندهٔ خطا در تاریخ**  
- **کریستف کلمب و اشتباه محاسباتی**: کلمب با محاسبهٔ نادرست اندازهٔ زمین، قصد داشت از راه غرب به آسیا برسد. اگرچه دانشمندان دانشگاه سالامانکا محاسبات دقیق‌تری داشتند، اما کشف "دنیای جدید" (آمریکا) نتیجهٔ همان خطای بزرگ بود. اکو این پارادوکس را چنین توصیف می‌کند:  
  > "کلمب که خطا کرده بود، با پیگیری مصرانهٔ اشتباهش، درستی خود را ثابت کرد" .  
- **مارکو پولو و اسب تک‌شاخ**: پولو کرگدن را به‌جای افسانهٔ تک‌شاخ اشتباه گرفت. این خطا نه‌تنها فرهنگ اروپا را با موجودی ناشناخته آشنا کرد، بلکه نشان داد چگونه "توهم" می‌تواند دریچه‌ای به واقعیت‌های جدید بگشاید .  

#### ۲. **زبان به مثابهٔ منشأ توهم و خلاقیت**  
اکو با الهام از "**زبان‌شناسی دیوانگان**"، استدلال می‌کند که زبان تنها ابزار انتقال حقیقت نیست؛ بلکه می‌تواند توهم‌آفرین باشد:  
- **نیروی کذب**: باورهای نادرست (مثل افسانهٔ "کشیش یوحنا" در قرون وسطی) گاهی محرک اکتشافات جغرافیایی یا تحولات فرهنگی شده‌اند. این ایده در رمان‌های اکو مانند *بائودولینو* نیز بازتاب یافته است، جایی که شخصیت‌ها با جعل روایت‌ها، تصادفاً به نتایج تاریخی مهمی می‌رسند .  
- **مرز شکنندهٔ حقیقت و دروغ**: تاریخ نشان می‌دهد "مرزهای میان حقیقت و خطا شکننده‌اند" و گاهی "تفکرات اشتباه" به کشفیات ارزشمند تبدیل می‌شوند .  

#### ۳. **دانش به مثابهٔ پروژه‌ای بازنوشتنی**  
اکو با طعنه تأکید می‌کند:  
> "اولین وظیفهٔ یک شخص متمدن، داشتن آمادگی همیشگی برای بازنویسی دانشنامه است" .  
این جمله نشان‌دهندهٔ دیدگاه پویای او به معرفت بشری است: دانش انباشته‌شده محصول اصلاح مداوم خطاها و افزودن کشفیات تصادفی است.  

### 🌐 پیوند با نشانه‌شناسی و سایر آثار اکو  
- **نشانه‌شناسی خطا**: اکو به‌عنوان نشانه‌شناس برجسته، خطاها را "نشانه‌های سوءتعبیرشده" می‌داند. در کتاب *نشانه‌شناسی* (۱۹۷۸) او استدلال می‌کند که تولید معنا همواره در معرض انحراف است .  
- **تأثیر در رمان‌نویسی**: مفاهیم *سرندیپیتی‌ها* در رمان‌هایی چون *آونگ فوکو* و *گورستان پراگ* تکامل می‌یابد. در این آثار، شخصیت‌ها با ساختن توطئه‌های خیالی، ناخواسته به حقایق تاریخی دست می‌یابند .  
- **نقد نسبی‌گرایی**: برخی منتقدان (مانند ایان تامسون در گاردین) اکو را به ترویج نسبی‌گرایی متهم می‌کنند، اما او پاسخ می‌دهد: "تاریخ برای هر کس آموزگار وهم بوده است" .  

### 💎 اهمیت کتاب در جهان معاصر  
- **درس‌هایی برای عصر اطلاعات**: در عصر شبکه‌های اجتماعی که باورهای نادرست به‌سرعت گسترش می‌یابند، تحلیل اکو یادآور می‌کند که خطاها می‌توانند—در شرایط خاص—به ایده‌های نو تبدیل شوند.  
- **تأیید نقدها**: نشریاتی چون *Atlantic Monthly* کتاب را "تفکربرانگیز و بامزه" و *World Literature Today* آن را "آموزنده و کاربردی" توصیف کرده‌اند .  
- **انعطاف‌پذیری معرفت**: کتاب دعوتی است به فروتنی فکری؛ پذیرش این که مسیر کشف حقیقت همواره خطی نیست و گاهی از پیچ‌وخم اشتباهات می‌گذرد.  

### نتیجه‌گیری: سرندیپیتی به‌مثابهٔ استعاره‌ای برای معرفت  
اکو با ترکیب تاریخ، فلسفه و نشانه‌شناسی، نشان می‌دهد که **"دانش بشری محصول تصادفاتی است که مسیر عقلانیت را منحرف می‌کنند"**. این اثر نه‌تنها تحلیلی تاریخی، بلکه بیانیه‌ای فلسفی دربارهٔ ماهیت شکنندهٔ حقیقت و نقش خلاقانهٔ خطاست. همان‌گونه که اکو تأکید می‌کند:  
> "زندگی پیچیده است و مرزهای حقیقت و خطا شکننده" .  
کتاب *سرندیپیتی‌ها* خواننده را ترغیب می‌کند تا "دیوانگی" تاریخ را نه به‌عنوان انحراف، بلکه به‌عنوان موتور محرکِ اکتشافات بپذیرد.
        

0