معرفی کتاب راهنمای انیمیشن هایی برای کلاس فلسفه برای کودکان اثر سمانه عسکری نودهی

راهنمای انیمیشن هایی برای کلاس فلسفه برای کودکان

راهنمای انیمیشن هایی برای کلاس فلسفه برای کودکان

5.0
2 نفر |
2 یادداشت

با انتخاب ستاره‌ها به این کتاب امتیاز دهید.

در حال خواندن

0

خوانده‌ام

2

خواهم خواند

7

ناشر
کرگدن
شابک
9786009996117
تعداد صفحات
140
تاریخ انتشار
1398/3/20

توضیحات

        شاید این کتاب نخستین تجربه در زمینه ی نگارش راهنمای مکتوب برای استفاده از انیمیشن در برنامه ی فلسفه برای کودکان باشد. در کشورهای مختلف از انیمیشن ها به عنوان محتوا و محرک فرایند تفکر در حلقه ی کندوکاو استفاده می شود، اما معمولا راهنمایی مکتوب برای آنها ارائه نمی شود، جز اینکه مفاهیم و ایده های اصلی به اختصار در سایت ها معرفی می شوند. از نظر بنیان گذاران برنامه فلسفه برای کودکان، کتاب های راهنما اساس کار مربیان اند. در این کتاب ها تلاش می شود اندیشه ها و ایده های اصلی به دقت برای مربیان تشریح شود و در صورت امکان، موضع گیری های مختلفی که در تاریخ فلسفه درباره ی آنها شده است در اختیار خوانندگان قرار گیرد. مربیان با کمک طرح بحث ها و تمرین های طراحی شده می توانند کندوکاوهایی فلسفی تربیت دهند. در این کتاب برای هر انیمیشن این بخش ها تدارک دیده شده است: 1. ایده های اصلی؛ 2. طرح بحث؛ 3. تمرین و 4. فعالیت ها.انیمیشن هایی که برای این مجموعه انتخاب شده اند عبارت اند از: باب اسفنجی، زنان کوچک، برای پرندگان، تعادل آقای خط، شبکه های مجازی، عصر یخبندان و پل.
      

لیست‌های مرتبط به راهنمای انیمیشن هایی برای کلاس فلسفه برای کودکان

یادداشت‌ها

          اگر با حلقه‌های کندوکاو کلاس‌های فلسفه برای کودکان آشنا باشید می‌دانید محتوایی که کلاس با آن اداره می‌شود صورت‌های مختلفی دارد، گاهی محتوای کتاب‌های درسی را می‌توان به کار برد (البته محتوایی که در آن سوگیری، پیش‌فرض و نتیجۀ از پیش تعیین شده نداشته باشد)، یا از داستان می‌توان استفاده کرد. مورد اخیر را برای عموم سنین می‌توان به کار برد، اما معمولاً برای کودکان سنین پایین و حتی کودکان شش ساله‌ای که سواد خواندن و نوشتن ندارند استفاده می‌شود. می‌توان برای آن‌ها داستانی کوتاه را خواند و آن را دست‌مایه‌ای قرار داد تا حلقۀ کندوکاو پیش رود. اما می‌توان به جای داستان از «انیمیشن» هم استفاده کرد. انیمیشن (و البته داستان‌ها) در حکم محرک‌هایی هستند که می‌توان تفکر در حلقۀ کندوکاو را آغاز کند. کتاب حاضر راهنمایی برای استفاده از چند انیمیشن است. چرا؟ چون هر محتوایی که در کلاس‌های فلسفه برای کودکان استفاده می‌شود (چه محتواهای درسی و چه داستان) باید راهنما داشته باشند تا بر اساس آن مربی بداند چگونه حلقه را مدیریت کند (البته مدیریت به معنای مذموم کنترل‌گری نیست، باید آن را تسهیل‌گری دانست). این کتاب‌های راهنما اساسِ کار مربیان است و در تلاش است که اندیشه‌ها و ایده‌های اصلیِ پسِ انیمیشن‌ها را برای مربیان واکاوی کند، و اگر موضع‌گیری‌ای حولِ آن‌ها مطرح می‌شود برای مربیان عیان سازد. این کتاب (و دیگر کتاب‌های راهنمای مربیان فبک) با طرح بحث‌ها و تمرین‌های طراحی‌شده به مربیان نقشۀ راهی برای ادارۀ حلقۀ کندوکاو می‌دهند.
با این حال این انیمیشن‌ها ممکن است ناکارآمدی‌هایی نیز داشته باشد. مانند اینکه تصاویری که به کودک ارائه می‌کند ممکن است راه خلاقیتِ تصویری و ذهنیِ او را ببندد، اما بااین‌حال این انیمیشن‌ها (همانند داستان‌ها) باید محتوایی حداقلی داشته باشند، یعنی اقلاً باید موضوعی چالش‌برانگیز داشته باشد، موضوعی ‌به‌روز را برای کودک عرضه کند، دغدغۀ آن‌ها را بیان کند، مسائلی فلسفی و اجتماعی و تفکربرانگیز برای آن‌ها داشته باشد و از همه مهمتر خاصیت «تلقینی» نداشته باشد.
انیمیشن‌های این مجموعه به قرار زیر است:
باب اسفنجی (تنهامانده و بی‌کس)، زنان کوچک (اشتباه سارا)، باب اسفنجی (بازگشت اسکولیوم فرسوسه)، برای پرندگان، باب اسفنجی (گری به حمام می‌رود)، تعادل، آقای خط (جنگ بر سر گُل)، شبکه‌های مجازی، عصر یخ‌بندان (هویت)، پل.
برای نمونه مورد اول را بررسی می‌کنم تا روند کتاب به دست آید. ابتدا خلاصه‌ای از انیمیشن به دست می‌دهد، سپس در قالَب راهنمای انیمیشن ایده‌های اصلی‌ای را که این انیمیشن می‌تواند بدهد بحث و بررسی می‌کند. این قسمت از باب اسفنجی مالکیتِ دوست، وفاداری یا خیانت، دلیلِ دوستی، انتظارات متقابلِ دوستان، از دست دادن دوست و احساس تنهایی، دوستی‌های ناپایدار، پر کردن جای خالیِ دوست، و قضاوت عجولانه را بیان می‌کند. در این بین تمرینی هم گنجانده شده تا بتوان موقعیت‌های وفاداری را از هم تشخیص داد و در نتیجه بتوان ایدۀ وفاداری را جا انداخت. هر ایده را در قالب یک توضیح مختصر بیان کرده‌اند و به نقاطی از فیلم که آن ایده را بیان می‌کنند اشاره شده است. متنِ کتاب خوب و روان است و حتی معلمانی که سودای متفاوت بودن و جذاب کردنِ کلاسِ درس را برای دانش‌آموزان دارند از این کتاب بهره‌های مفیدی می‌توانند ببرند.
        

5

          این کتاب از اولین‌های نوشته شده در موضوع خود است. در کشورهای زیادی از انیمیشن‌ها به عنوان محتوا و محرک ذهن کودکان برای کند‌و‌کاو استفاده می‌شود. بدون راهنمایی مکتوب برای ارائه آن‌ها. کتاب‌های راهنما، پایۀ کار مربیان هستند. این کتاب نیز یک راهنما همراه با مفاهیم و ایده‌های اصلی برای مربیان است. آنها می‌توانند از بحث‌ها و تمرین‌های طراحی شده در این کتاب کمک بگیرند و کندوکاوهای فلسفی ترتیب دهند. انیمیشن‌هایی چون باب اسفنجی، زنان کوچک و عصر یخبندان، مثال و موضوع بحث قرار گرفته‌اند و ذیل هر یک از آنها، بخش‌هایی به عنوان ایده‌های اصلی، طرح بحث، تمرین و فعالیت‌ها ارایه شده است.
در کلاس‌های فلسفه برای کودکان برای شروع گفت و گو از محرک‌هایی استفاده می‌شود که معمولاً داستان هستند. داستان برای کودکان جذاب و مورد علاقه آنهاست اما استفاده دائم و مکرر از داستان در کلاس‌های مدرسه برای کودکان خسته‌کننده می‌شود. همچنین تعداد و تنوع موضوعی داستانهای مورد نظر برنامه فلسفه برای کودکان آنقدر زیاد نیست که بتوان تمام کلاسها و مقاطع را پوشش داد. از همین‌رو در کنار داستان از محرک‌ها و عوامل دیگری مانند انیمیشن و تصاویر مفهومی استفاده می‌شود. انیمیشن‌ها امتیاز برتری دارند. کودکان با شخصیت‌های انیمیشن همزات پنداری می‌کنند، درگیر حوادث و موضوعات می‌شوند و مسائل خود را در آن بازیابی می‌کنند. با این وجود انیمیشن‌ها، ضعف‌هایی را هم به همراه دارند. مثلاً به لحاظ تصویری بودن ممکن است برخی از مسیرهای تخیل را ببندند، ممکن است جذابیت بیش از حد بعضی از انیمیشن‌ها حواس کودکان را به خود به گونه‌ای جلب کند که دیگر محتوای فلسفی و اخلاقی آنها به چشمشان نیاید. به هر حال بنا به همان دلایلِ کمبود تعداد و تنوع داستان‌ها و یا خسته و خواب آلود بودن برخی دانش آموزان، چاره‌ای جز استفاده از انیمیشن‌ها نیست. این انیمیشن‌ها باید موضوعات چالش برانگیز داشته باشند، به مسائل روزمره کودکان و دغدغه‌های آنها بپردازند، قابل فهم و لمس بودن موضوعات فلسفی و اجتماعی را به خوبی نشان دهند و چیزی را تلقین نکنند. علاوه بر اینها برای داشتن کندوکاوی فلسفی، آمادگی مربی فلسفه برای کودکان نیز ضرورت دارد. مربی برای ‌‌راه‌اندازی، هدایت و سازماندهی بحث‌های فلسفی و برای پرداختن به موضوعات چالش‌برانگیز به آمادگی پیش از کلاس نیاز دارد. نیاز است که دیدی دقیق و همه جانبه نسبت به ایده‌های اصلی انیمیشن‌ها و پرسش‌های دقیق درباره آن ایده‌ها داشته باشند تا بتوانند در راه‌اندازی، کندوکاو و سازماندهی بحث به دانش آموزان کمک کند. این کتاب این آمادگی قبلی را به مربی می‌دهد. البته ممکن است بعضی از مربیان با داشتن تجربه زیاد و یا استعداد ذاتی در زمینه فلسفه، خودشان بتوانند بحث‌ها و تمرینات خوبی را تولید کنند.

        

1