هفتمین کتاب سال ۱۴۰۴

گفت و گوهای توسعه (روایت محمود)

پژوهشکده اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس با همکاری انتشارات طرح نو، سلسله جلساتی را ترتیب دادند که با ده تن از صاحب نظرهای حوزه توسعه در ایران که دغدغه و پروژه فکری شان توسعه نیافتگی است، صحبت کنند. دبیر این جلسات نیز دکتر محسن رنانی است که خود از صاحب نظرهای توسعه در ایران است.
اولین کتاب این مجموعه روایت محمود است، محمود که می گویی اگر ادبی باشید سریع ذهنتان به دولت آبادی یا احمد محمود متبادر می شود و اگر سیاسی باشید به محمود احمدی نژاد، اما این محمود آدم تئوریکی است که در لایه پیدا و پنهان سیاست، ظهور و بروز داشته است. دکتر محمود سریع القلم که بعد از دوران دبیرستان به آمریکا می رود تا مقطع دکتری به آمریکا می رود و در سال ۱۳۶۶ به ایران می آید و سال ۱۳۸۵ استاد تمام علوم  دانشگاه شهید بهشتی می شود.
کتاب از دو قسمت تشکیل شده است، قسمت اول ایده اصلی، و قسمت دوم نقد ایده های او توسط محسن رنانی است.
دکتر سریع القلم یکی از علل اصلی توسعه نیافتگی ایران را اقتدارگرایی می داند که بعد از مشروطه تا به امروز همراه ما است. اقتدار گرایی از منظر او یعنی اینکه ما نباید در جهان، فریاد انا رجل سر دهیم او می گوید ((ما به فکر نزاع با جهان هستیم))
((ما به جای سیاست خارجی تقابل گرا و حفظ تمامیت ارزی و بقای نظام سیاسی باید به سمت ریز نگری های جزئی و دقیق و معطوف به توسعه برویم)) او می گوید ما (( هنوز احساس راحتی با جهانی بودن نداریم)) او می گوید(( ما باید به سمت نظم جهانی برویم اما غرور ایرانی آن را بر نمی تابد)).او می گوید ((تفاوتی میان شانگهای و پاریس و نیویورک و فرانکفورت وجود ندارد)) 
او درباره شخصیت اقتدارگرای ایرانی می گوید: (( ایرانی ها مردمانی، دنیا دوست، فخرفروش، خوش گذران، و در تفریح اهل افراط و حسود و نقد ناپذیر و به راحتی و به طرفه العینی به کشور خود خیانت می کنند،  و در یک کلام به شدت خود محور هستند))
او یکی از عوامل توسعه را تخصص گرایی و احترام به علم می داند که در ایران وجود ندارد و یکی دیگر از این عوامل را شکل نگرفتن ساز و کارهای بوروکراتیک می داند

در قسمت نقد و بررسی هم محسن رنانی چندین توهین دیگر بر ایرانیان اضافه می کند و می گوید: ایرانی ها تمسک به ظاهری ادیبانه و اخلاقی و در باطن ریاکار، اقتدارگرا و خودخواه و .... و ایشان می فرماید که راهکار های دکتر سریع القلم هم منجر به توسعه نمی شود و منجر به اقتدارگرایی می شود.

پ.ن: واقعا نمی دانم در جواب این آقایان که اینقدر ساده اندیشانه و بسیط به نظم جهانی نگاه می کنند که شانگهای و پاریس و منهتن و تهران در نظر آنها تفاوتی ندارد باید چه گفت از این بدتر، توهین به انسان ایرانی است برای رسیدن به توسعه ای خیالی که از آمریکا و اروپا در ذهن خود ساخته اند
دکتر سریع القلم بهترین روش تحلیل را مقایسه می داند و در این مقایسه از هیچ تحقیر و توهینی نسبت به ایرانی جماعت فروگذاری نکرده است. و از یک استاد دانشگاه خیلی بعید است این نگاه و وای به حال آکادمی های ما و ریاست جمهوری ما که مشاورانی با چنین دیدگاه هایی دارند.

به هر حال مجموعه خوب و قابل استفاده ای است با اینکه با بخش اکثر نظرها همراه نیستم اما تدوین و مدون کردن این نظرات کاری گرانقدر و گران سنگ است که ما در مقابل آن چیزی برای عرضه ندار یم


#کتاب_هایی_که_خواندم #توسعه #گفت_و_گو_های_توسعه #روایت_محمود #سریع_القلم #کتاب_های_۱۴۰۴ #کتاب_های_توسعه #نشر_طرح_نو


        

          سریع القلم را جوری دیگر می‌شناختم.

روایتِ کلی این کتاب به نظرم یکی از مصادیق ضعف در بررسی توسعه‌ی ایران است. فارغ از اندکی مطالعه دقیق و آماری. جالب است یکی از وجوهی که سریع القلم بروی آن تاکید دارد آماردانی اصحاب علوم اجتماعی است و این کتاب تفسیری کاملا متباین از این نگاه سریع‌القلم داشت! تنها توالی یکسری ایده‌ی کلی بود... 

تا جایی که فهمیدم، مانی کلانی با عنوان یک اصلاح‌طلب همان اشتباهات سلف‌های خود را تکرار می‌کند. بدون فهم ایده‌ی تقدم لیبرالیسم اقتصادی بر لیبرالیسم سیاسی، علیه اقتصاد بازار و ایده‌های امثال سریع‌القلم قد علم می‌کنند. بسیار خوب است که نقد می‌کنند، اما کلیشه‌ای است، طرحی نو در نمی‌اندازند. یکی از بهترین نقدها به این دیدگاه را دکتر غنی‌نژاد و طبیبیان دارند به نظرم.


به این کتاب 3ونیم ستاره می‌دهم زیرا انتظارم از متنی که قرار است راجع به ایده‌های سریع‌القلم باشد بیشتر بود. و الا در مقام قیاس با بسیاری از کتاب‌ها و متون ارزشی بالاتری دارد.