این کتاب سومین مجلد از مجموعه مقالات دکتر محمود امید سالار است و چنانکه از عنوان کتاب پیداست در حوزه تاریخ، ادبیات و فرهنگ ایران تحلیل های انتقادی مهمی در بردارد. مقالات مندرج در این مجلد بیشتر در میان سالهای 1386 تا 1396 در مجله ها و یادنامه های مختلف به چاپ رسیده است و اکنون یک جا در اختیار خواهندگان قرار می گیرد. امیدسالار همواره در پی بیان نکات تازه ای است که اغلب از چشم محققان دیگر دور مانده و در بسیاری موارد نیز از زاویه ای دیگر به مسائل می نگرد. مقالات این مجلد در شش فصل تنظیم شده اند: جامعه شناسی ادبی، تحلیل ادبی، متن شناسی، ادبیات تطبیقی، کتابشناسی و رجال.