توی گزارشات تقریبا همه چیز رو نوشتم؛ اما کامل تر:
من جزئی نویسی خانم تجدد رو خیلی دوست دارم. جزئیات یعنی لباس ها؛ یعنی غذا ها؛ طعم ها؛ موسیقی ها؛ آیین ها.
این کتاب هم کتاب جزئیاته. با داستان خاص و تاریخی ای که خب باعث شد بدونم چقدر در خصوص جهان های باستانی کم سوادم و چقدر چیزایی که تو مدرسه یاد می دن کمه.
ترجمه رو دوست نداشتم اوایل؛ و بعد فهمیدم خود کتابه که مشکل دارم باهاش.
این احتمالا جز اولین کتاب های داستانی خانم تجدده؛ چون با وجود جزئیات بسیار دقیقی که در طول داستان یه دست می آد؛ شخصیت ها سریع جابه‌جا می شن؛ کاملا سطحی می مونن و شخصیت ماندگار در ذهنی خلق نمی شه انگاری.
و زن ها. وای من یه مسئله دارم با این زیبانگری بی نهایت مصنوعی زنان قصه ها. بله خب زن ها هرکدومشون زیبایی خاص خودشونو دارن؛ اما به جای پوست مثل یخ؛ پوست مثل شکلات هم داریم. موی بلند مشکی می تونه موی کوتاه وز قهوه ای-قرمز هم باشه.
اینکه چرا همه شخصیت های زن تو رمان های این شکلی دارای تمام معیار های زیبایی فرهنگ هر کشورند آزار دهنده و خسته کننده است.
رمان جذاب است به دو دلیل: موضوع بی نظیر(بدون اغراق) و جزئیات کم نظیر.
اما به خاطر زیاد بودن شخصیت ها؛ داستان هایی که نویسنده انگار نتونسته تاریخ رو هماهنگش کنه و پختگی در روایت دیده نمی شه جذاب نیست.
بستگی به خودتون داره که بخواهیدش یا خیر.
        

          
روشنایی خاموش شده!
در سال ۱۶۲۳ اواخر دوران مینگ بود که باستان‌شناسان در حوالی شهر شیان، (پایتخت چین باستان) در سنگ‌نوشته شیان‌فو، روشنایی را یافتند.
با این سنگ نوشته، بیگانگان تازه از راه رسیده حرف های هم دیارشان مارکوپولو را باور می‌کردند، مسیحیت از خیلی خیلی قبل ها در چین وجود داشته است! 
آنهم با نام روشنایی و با شکوهی افسانه ای که زوالش را غیر باور تر می‌کند و البته درسی بزرگ هم با خود به تاریخ هدیه می دهد.
فرازی از  سنگ‌نوشته شیان‌فو می گوید: 
در زمان تایزونگ، مؤسس برجسته و باشکوه این سلسله تانگ، در میان مردان روشن فکر و مقدسی کسی وارد شد، او نیکوترین، آلوپِن از دیار ایران🌱 بود. او با مشاهده ابرهای لاجوردی، کتب مقدس واقعی را به همراه داشت. او با دیدن جهت بادها، سختی ها و خطرات را به دوش کشید. او در سال ۶۳۵ پس از میلاد به چانگ آن رسید.
 نهال تجدد نویسنده ایرانی_مسیحی کتاب  نورآوران : تاریخ مسیحیت در ایران، در رمان روشنایی خاموش شده ما را به عصر اعتلا و شکوفایی چین می برد، دوران تانگ اوج شعر و هنر چینی... 
تجدد اگرچه راوی آلوپِن ایرانی است که از حکومت درحال سقوط ساسانی با هزار زحمت به امید پیدا کردن مکانی دیگر برای مسیحیت نسطوری به چین سفر کرده، ولی در توصیف دوران تانگ هم چیزی کم نگذاشته است. حتی از جزئیات تاریخی در پستو های کاخ.
از سیر داستان که بر حولِ پیدایش جوامع مسیحی و گاه ایرانی  در چین که بگذریم، رمان به خوبی تمام فلسفه ها و آیین ها و  دین های کنشگر در چینِ تانگ را به نمایش می‌گذارد؛ از کنفوسیوس و دائوئیسم تا بودا و هندو، و از مانی و زرتشت تا مسیحیت و اسلام،
و ظرافتِ دربار تانگ در نحوه مواجهه یک  تمدن با بیگانه را واقعا به جلوه وا می‌دارد. نویسنده زیرکانه جلساتی  را در داستان با سران هر یک تخیل می‌کند که یک دوره الهیات تطبیقی است. 

و عجیب درسی رمان برای ظهور و خاصا سقوط فرهنگ ها دارد، چراکه روایت گر فرهنگی است که در چین ۳۰ وچند کلیسا ساخت ولی چند قرن بعد، بیگانگان غربی، اولین گمان شدند.