فلسفه تطبیقی چیست؟در ظاهر پاسخ این پرسش روشن است.در فلسفه تطبیقی به تحقیق در موارد اختلاف و اتفاق نظر میان فیلسوفان می پردازند.در دفتر حاضر بعضی آرای مشابه اسپینوزا و اشاعره آورده شده و فارابی و ابن سینا با ارسطو و ملاصدرا با لایب نیتس و هوسرل مقایسه شده اند.اما اگر می پرسید که چرا نظر دیوید هیوم درباره علیت با قول اشاعره تطبیق داده نشده و از مشابهت شک غزالی با شک دستوری دکارت و انسان معلق ابن سینا با کوژیتوی دکارت و عقل کل مولانا با روان مطلق هگل چیزی مطرح نشده باید گفت که قیاس مسائل چیزی است و تطبیق مبادی چیزی دیگر.
اگر فلسفه تطبیقی هم همان شرایطی را دارد که برای همزبانی و تفکر فلسفی لازم است ورود در آن بسیار دشوار به نظر می رسد.نکته شایان توجه و تامل این است که از سال ها پیش اصطلاح و تعبیر فلسفه تطبیقی در زبان وارد شده و کسانی به تطبیق آرای این و آن پرداخته اند ولی کسی در صدد بر نیامده است که تحقیق کند و ببیند فلسفه تطبیقی چیست یا چه می تواند باشد.گویی پذیرفته اند که فلسفه تطبیقی صورت گرفته است تطبیق در حدود تاریخ فلسفه با تفکر چینی و هندی پرداخته و احیانا عرفان را هم صورتی از فلسفه دانسته و مثلا به جستجوی امکان همزبانی میان محی الدین این عربی و حکمای چین برخاسته اند.
کتاب حاضر سعی بر آن دارد که برخی از این ابهامات را به صورتی موجز پاسخگو باشد.