همچنان که «تادئوش کونویتسکی» راوی «محشر صغرا»ست، در مقام شخصیت اول کتابش هم ظاهر می‌شود و یک کتاب جذاب را در مقابل چشمان خواننده‌اش می‌گذارد: اغلب خواندنی و مفرّح، بسیار شخصی، بسیار عصبی و عصبانی و در عین حال مرثیه‌آمیز و با یک فلسه‌ی به‌غایت اسلاوی.
‌
کتاب، سراسر در تنها یک روز می‌گذرد؛ روزی که هیچ‌کس نمی‌داند در چه ماهی از چه سالی‌ست و روزش درخشش تابستان و شبش، برف و سنگینی و تاریکی زمستان را در خود دارد؛ روزی که قرار است لهستان، به خاک اتحاد جماهیر شوروی ملحق شود و در صبح همان روز، دو تن از اعضای اپوزوسیون لهستانی به‌سراغ "کونویتسگی راوی"، این نویسنده‌ی خسته و شکست‌خورده‌ای که دیگر فایده‌ای در نوشتن نمی‌بیند می‌آیند که تصمیم بر این شده که او در ساعت مشخصی در شب همین روز خود را در برابر ساختمان زشت و هولناک حزب کمونیست، این نماد سرکوب لهستان به آتش بکشد و «کونویتسکی» مابقی روز را با بی‌حسی و لاقیدی رضایت‌بخشی، با دبّه‌ی بنزینی پر از تینر در دست و قوطی کبریتی وارداتی در جیب، خیابان‌های ورشو را گز می‌کند، وارد موقعیت‌هایی خیالی متعدّدی می‌شود و از آن‌ها خارج می‌شود و شهری را به تصویر می‌کشد که از بالاترین تا پایین‌ترین مقام‌هایش، همه دست در دست هم دزدی می‌کنند و در دریای بی‌کران دزدی‌های مجاز غوطه‌ورند؛ کشتی‌شان هم به صخره‌های ساحل شکسته نخواهد شد زیرا که دیگر روی ساحل را نخواهند دید. سیستمی که کار خود را با این شعار «لنین» آغاز کرد: "آن‌چه را که دزدی‌ست، بدزدید".
‌
کتاب‌ها و فیلم‌های «کونویتسکی» بازتابی تاریخی از لهستان‌اند؛ تاریخی سراسر شکست، یأس و خیانت. او درباره‌ی حساس‌ترین موضوعات، به‌دور از هرگونه اخلاق‌گرایی‌ای می‌نویسد. حتی کتاب‌هایی که برای مخاطبان جوان‌اش می‌نویسد، آلوده به تیغی از زهرخند هستند. «محشر صغرا» دارای عناصری چون طنز، کابوس و تحلیل‌های سیاسی عمیق بر اساس موقعیت‌های معتبر است اما «تادئوش کونویتسکی» همچنین طنز خام را با طرحی عاشقانه-غنایی، وقار را با عیاشی، کنایه را با ترحّم و مشاهدات واقع‌گرایانه را با نشخوارهای فلسفی فکری در هم می‌آمیزد.
‌
آن‌چه که این رمان را بسیار ناراحت‌کننده، تکان‌دهنده و از نظر ادبیات اروپای شرقی بسیار مهم و کلیدی می‌کند، بی‌ثباتی لحن به ظاهر خطرناک «کونویتسکی»ست و این حس را به شما می‌دهد که به‌جای کتاب، بمبی ساعتی را در دست‌هایتان نگاه داشته‌اید.
        

          پیرمردی نویسنده و مخالف رژیم حاکم بر لهستان، یعنی رژیم کمونیستی اهدایی شوروی، که همیشه پای ثابت امضای شبنامه‌ها و نامه‌های اعتراضی بوده، صبحی از خواب بیدار میشه و فقط به مرگ فکر می‌کرده تا اینکه دو نفر از دوستان هم‌فکرش با پیشنهادی عجیب در خونه‌ش رو میزنند. پیشنهاد خودسوزی جلوی ساختمان حزب. و از اینجا چند لحظه‌ای در خانه و در ادامه تا پایان کتاب پیرمرد در شهر ورشو قدم میزنه، با افرادی دیدار میکنه، اتفاقاتی براش میفته، اوضاع شهر و مردم رو تعریف می‌کنه تا در نهایت ببینیم این پیشنهاد رو قبول میکنه یا نه. داستان تقریباً به سبک ادبیات روسی نوشته شده، بالا و پایین زیادی نداره و بیشتر توصیفه تا داستان.ه