یادداشت علیِ مهدی قلب

                بسم الله

مهم ترین و درس آموزترین مطلب کتاب، ابتدا خودسازی خود رهبر انقلاب هند، یعنی گاندی و بعد توصیه مردم به خودکفایی و استقلال است، این که گاندی ابتدا با دستان خود برای خودش با دستگاه سنتی ریسندگیِ هندی لباس تولید داخل می دوزد و می پوشد و بعد به اطرافیان هم به همین کار توصیه و دستور میدهد و در ادامه مردم را در جریان خودکفایی پیرو خود می سازد.
این روشی است که قرن ها پیش امیرالمومنین (ع) به آن امر فرموده بود که حاکمان باید ابتدا خود عامل به دستوراتی که میدهند باشند تا مردم بصورت واقعی پیروی او را بکنند.

نکته دوم اهتمام تحسین برانگیزِ گاندی به وحدت هندوها و مسلمانان بود، که متاسفانه در این مورد نتوانست بخاطر سیاست خبیث انگلیسی ها که همان «تفرقه بینداز و حکومت کن» است، جامه عمل بپوشاند و پاکستان(اکثر جمعیت مسلمان هند آن زمان) از هند جدا شد و سپس هند استقلال یافت، و گاندی خود ۵ ماه پس از استقلال هند، قربانی همین هدف وحدت آمیز خود شد، و توسط یک هندوی افراطی که مخالف چنین وحدتی بود، کشته شد.
او بین هندو و مسلمان می خواست وحدت و صلح برقرار کند، آیا چنین وحدتی بین خود مذاهب اسلام هم اکنون آسان تر از آن چنان وحدتی نیست؟ که اگر روزی حداقل فقط مسلمانان غرب آسیا و شمال آفریقا وحدت واقعی پیدا کنند، هیچ قدرتی امکان زورگویی و تحمیل فشار به آنها را نخواهد داشت...