یادداشت سعید بیگی

        زبان روایت و نثر کتاب روان و خوب است و تعداد غلط‌های املایی و چاپی در آن بسیار اندک و انگشت‌شمار است.
کتاب در 116 صفحه در قطع پالتویی در انتشارات سورۀ مهر به چاپ رسیده است.

نویسنده در این کتاب به ادامۀ ماجرای ورود اروپاییان به هند، ابتدا با پوشش تجارت فلفل و ادویه و در ادامه استثمار و استعمار این ملت رنج کشیده پرداخته است.

نگاه کوتاه اما دقیق، به مهم‌ترین رویدادها و مسائل، تا حدود زیادی ما را با شرایط زندگی مردم و مشکلات آنان در آن زمان آشنا می‌سازد، هر چند به طور کامل همه چیز را به ما نمی‌گوید، زیرا اساسا قصد چنین کاری را هم ندارد.

در این جلد شاهد انواع حیله‌های ژنرال‌ها، افسران و سربازان انگلیسی؛ در فریب مردم هند، با شعار و روش استثمار همیشگی‌شان «جدایی بینداز و حکومت کن!» هستیم.

رفتارهای وحشیانۀ بعضی از این انگلیسی‌ها با مردم هند را، حیوانات وحشی با طعمه‌های خود ندارند و گاه نام انسان را لکه‌دار می‌کنند.

در قیام سال 1875 میلادی هندیان علیه انگلیسی‌ها و ستم‌های آنان، هزاران هندی وحشیانه قتل‌عام می‌شوند و هیچ کسی پاسخگو نیست.

در جنگ جهانی اول، از هندیان استفاده می‌کنند تا با دشمنان انگلیس بجنگند و قرار است، در پایان جنگ به هند استقلال بدهند؛ اما در پایان جنگ، با وجود نقش مهم سربازان داوطلب هندی در پیروزی انگلیسی‌ها، بدعهدی می‌کنند و تحقیر و ستم به هندیان را بیش از پیش، ادامه می‌دهند.

در جنگ جهانی دوم هم، می‌خواهند از همین حَربه استفاده کنند، اما مردم هند زیر بار نمی‌روند.

بخش مهم پایانی این کتاب، به خلاصۀ زندگی و مبارزات «مهاتما گاندی» و مردم هند، برای استقلال با ساتیاگراها یا مبارزۀ منفی می‌پردازد تا روزی که یک افراطی هندو، وی را تنها پنج ماه پس از استقلال هندوستان، به قتل می‌رساند.

نویسنده در پایان هر جلد از این مجموعه کتاب‌های «سرگذشت استعمار»، برخی از منابع استفاده شده برای نوشتن این کتاب‌ها را نام برده است.

این جلد بخش دوم از استعمار هند است که در دو جلد منتشر شده است.