یادداشت محمدحسین معصومی

        در مورد علامه طباطبایی این مغز متفکر!
یک کتاب چند وقت پیش خونده بودم در مورد ولایت از نگاه علامه. ولی اون کتاب اون چیزی که دقیقا میخواستم نبود با اینکه بسیار من رو نزدیک کرد به تفکرات علامه طباطبایی.
چیزی که بیشتر و دقیق تر میخواستم در مورد تفکرات ایشون بدونم، یه جورایی همین کتاب جناب سروش محلاتی هست.
این کتاب در مورد چارچوب های فکری و نظری علامه طباطبایی صحبت میکنه. نه کامل و اینکه ورود بکنه به تک تک جمله های ایشون ولی به خوبی اون روش و منش فکری ایشون رو بیان میکنه.
اصل مطلب که علامه در مورد حکومت و سیاست به چه شکلی فکر میکنه کوتاه و شاید کمتر از نصف کتاب باشه. با وجود اینکه خود کتاب هم کتاب طولانی نیست.
ولی بابت اینکه پیش زمینه فکری و به نوعی زنجیره فکری استاد طباطبایی واضح تر باشه به نظریات "اخلاق و رابطه اون با فقه" و "عدالت" و "قلمروی دین" هم اشاره بسیار مناسبی شده و اینکه چجور از بین همه این ها نظریات "استبداد ستیزی" و ازاد اندیشی" و موضوع مهم" تقدم تربیت جامعه بر سیاست" بیرون میاد و اینکه چرا جامعه رو بالاتر و والاتر از نظام و حکومت سیاسی هست.
در مقداری از مباحث هم به تفاوت نظر استاد مطهری با استادشون در مورد اینکه فطرت آدمی بر اصالت فرد هست یا میل به اصالت جامعه بحث میشه.
احتمالا اگر کمی با دروس این دو استاد مطلع باشید میدونید که علامه از طریق فرد به اهمیت جامعه میرسه و استاد مطهری به نوعی از جامعه به فرد.
و شاید هم این خودش یکی از تفاوت هایی سیره عملی علامه و مطهری در سال های انقلاب باشه.
گرچه شاید براتون خیلی جالب باشه که علامه در رابطه با مقابله با فساد و ظالم اگر تند تر از کسی مثل امام خمینی نبودن، کمتر هم نبودن و نظریات بی پرواتری داشتن ولی در نهایت تفکرات و فکر ایشون در فلسفه و قرآن چون به اولویت جامعه و اهمیت اخلاق و تربیت در جامعه هست، محافظه کاری متعادلی در رفتار و کنش خودشون داشتند. بعضی ها ایشون رو خنثی میدونن در صورتیکه که بعضی اطلاع ندارن قبل از انقلاب یکی از مهم ترین افراد مقابله با اسراییل و کمک به فلسطین، ایشون بودند! و در کنار همین هم به شاگردپروری بین المللی هم میپرداختن.

در کنار این کتاب دو سخنرانی تقریبا یک ساعتی هم از اقای سروش محلاتی در باب همین موضوع به عنوان شرح و توضیح بیشتر در مورد تقکرات علامه گقته شده که چند مطلب جدیدتر هم بیان شده که موضوع حاکم جامعه مطلبی بود که جاش تو کتاب کم بود.
در مجموع این کتاب هم تبیین نگاه سیاسی علامه رو تا حد قابل قبولی بیان میکنن و هم شیوه فکری ایشون رو.
ولی یک نکته مهم باید بگم که نویسنده کتاب جناب سروش محلاتی (که شاگرد استاد جوادی آملی هم بودن) دید و نگاهشون به نظام جمهوری اسلامی خیلی مثبت نیست و از منتقدین هستند. البته برآیند اساتید ایشون که ایت الله بیات زنجانی و وحید خراسانی و حائری یزدی و انصاری شیرازی کم و بیش این قضیه خیلی جای تعجب نیست! ولی خوب به هر حال قلمشون تندتر از منتقدین نزدیک به حاکمیت هست. به خصوص اینکه توجه فکری قابل توجه به اقای منتظری و اقای هاشمی رفسنجانی (حتی یک کتاب در مورد ایشون نوشتند!) دارن.ولی در کل به خاطر گرایش فقه سیاسی ایشون و تلاش و مطالعه زیاد جزو کسانی هست که میشه به خوبی ازش یاد گرفت حتی اگر تفسیر و تاویل ایشون رو خیلی قبول نداشت و نگاه نقادانه بهشون داشت. 

به هر حال اگر به موضوعات اسلام و سیاست و نگاه یکی از عالمان بزرگ اسلام که تخصص والایی در فلسفه داشتند، علاقه دارید این کتاب رو که وقت زیادی هم از شما نمیگیره بخونید و کتاب های خود علامه رو هم از دست ندید و لذت ببرید :))