یادداشت سید علی مرعشی

                نسخه کامل این یادداشت را در صفحه‌ی اینستاگرام بنده بخوانید.
بررسی فصل اول: 
جریان شدید سیال ذهن در فصل اول عملکرد خوبی در خلق شخصیت ها دارد و باعث می شود که مخاطب حقیقت را نه از منظر کارها و گفتارها بلکه از منظر نتایج آنها بیابد. به طور کلی نویسنده در فصول ابتدایی مشتش را به آسانی باز نمی کند و خواننده باید تلاش کند تا با استفاده از حس، برداشت و تفسیری که به دست می آورد، حقیقت را کشف کند. این موضوع برای من جذاب و چالش برانگیز بود زیرا هر شخص ممکن است برداشت های متفاوتی از آن داشته باشد.
بیشترین تلاش ذهنی من صرف یافتن خط زمانی داستان و مرتب کردن پازل های آن شد. برخلاف فلسفه بافی های که در مقاله های ضمیمه شده انتهای کتاب راجع به بازی با زمان و خطی ندانستن آن شده، این داستان چیز زیادی به دست خواننده نمی دهد. درنهایت فضایی را ترسیم می کند و مرا در گنگی ناشی از نبود خط سیر منظم زمانی رها می کند. همین و بس! به نظر من «جریان سال ذهن» به اندازه کافی به شخصیت ها نپرداخته و به دنیای ذهنی و احوالات روحی آنها راهی ارائه نمی کند لذا این داستان از این حیث با دیگر آثار کلاسیک –اگر بتوان آن را کلاسیک دانست- قابل مقایسه نیست. پرسش های موجود در داستان حتی اگر به گمان بیشتر تفاسیر از محوری بودن "موضوع زمان، روزگار و تاثیر آن بر خانواده" حکایت کند اما از آن ضربه کاری که بخواهد مخاطب را از باورهای پیشین خود جدا کند و افق های جدیدی را بر سر راهش قرار دهد خبری نیست. 
ما در داستان با چیزی به نام تعلیق مواجه نمی شویم زیرا شخصیت ها چنان در گذشته و آینده اعمالشان گیر کرده اند که دیگر فرصتی برای غافلگیری مخاطب پیدا نمی شود. در خشم و هیاهو شاید به کمترین زمانی که پرداخته می شود زمان حال است و حتی شاید به زحمت بتوان یک چارچوب زمانی برای هر فصل را در نظر گرفت. در حقیقت ما با چهار روایت از یک واقعه طرف هستیم که به ادعای برخی از مفسرین همگی تلاشی از سوی نویسنده برای توضیح فصل اول بوده اند.
بررسی فصل۲-کوئنتین
الف) از‌همان‌ ابتدای فصل و‌ با نقل کلام پدر بزرگ آرایه اصلی این بخش آشکار می شود: بیهودگی جریان زندگی.
شاید افراطی به نظر برسد اما هنگامی که پدربزرگ از بی معنا بودن زمان محصور شده در پشت عقربه های ساعت سخن می گوید، گمان نمی‌کنم حتی با شکستن و توقف حرکت عقربه های ساعت زندگی‌ برای او آغاز شود. این حصار، زندانی است به قامت زندگی. 
در طول سفر کوئنتین با تراموا و مواجه شدن با آدم ها، خیابان ها، مغازه ها، حیوانات و… شاید موضوعی که اصلا اهمیت ندارد هویت آن ها باشد. دیدن و تماشای آنها نه در او انبعاثی ایجاد می کند و نه معنای خاصی را در او بر می انگیزد. علت این است که کوئنتین نه با تکه های جدا و از هم فاصله گرفته اجزای این جهان که با چسبی که آنها را بهم وصل کرده و دیگر وجود ندارد، کار دارد. او ربط و ارتباطی که تعلق ساز باشد و منشا بروز احساسات و عواطف را دیگر در جهان پیرامون خود نمی یابد.
برای درک بهتر شرایط کوئنتین تصور کنید یک درگیری بزرگ ذهنی شما را به خود مشغول کرده و یا با وضعیتی بغرنج مانند شکی بنیان افکن و غمی خانمان سوز طرف هستین و باید برای خرید یا انجام کار اداری از خانه بیرون روید. به آدم های اطراف، گفتگوهای آنها و چیزهایی که به آنها می خندند چگونه می نگرید؟ از دیدن در و دیوار شهر، پیکر ساختمان ها، حرکت ماشین ها و سرو صدای آنها و شلوغی پیاده رو ها چه احساسی به شما دست می دهد؟ آیا هویت آنها، کارکردشان، جزئیاتشان‌را می بینید یا در انتزاعی ترین و کلی نگرترین حالت ذهنی نهایتا به غایت وجودشان می اندیشید و در کسری از ثانیه حکم به عبث بودن وجودشان می کنید. شاید هم با خود بگویید «خب که چی!؟ چه اهمیتی دارد؟!» این حسی بود که در ابتدای فصل به من دست داد.
---------------
ب) کدی که حالا شخصیت محوری داستان است در این فصل شخصیتی به مراتب متزلزل دارد. با فردی ازدواج کرده که حداقل کوئنتین از او راضی نیست و حتی چند بار نسبت زنا به کدی (ظاهرا) داده می شود. و این ماجرا تاثیر شدیدی روی کوئنتین می گذارد. شرایطی که در این فصل با آن مواجه ایم دقیقا برخلاف فصل اول است. حالا با کوئنتینی طرف هستیم که به شدت تحث تاثیر اتفاقات خانواده کامپسن ها است و این اتفاقات حتی در دنیای هاروارد هم از او جدا نشده است. حرفی که پدر بزرگش راجع به زمان به او زد اثر بدی روی او گذاشته به طوری که خود را در چنگال زمانی محتوم و در حال خفه شدن می بیند. به خاطر داریم که کوئنتین در ابتدای فصل ساعت را برگرداند تا عقربه هایش را نبیند و حتی بعدها آن را شکست. تعقیب شدن توسط سایه یا آنچه او فرار بیهوده از سایه می پندارد گویا نماد گذشته دودمان کامپسن ها و فرهنگ جنوبی است که رو به زوال است. 
ج) به نظر من برای اینکه درک جامع تری از داستان حاصل شود باید این کتاب را دو بار و با فاصله کم خواند. مطالعه مکبث شکسپیر نیز می تواند راه را برای فهمیدن فضای ذهنی فاکنر هموار کند. ناگفته نماند در ماجرای وسواس کوینتین بر سر زمان، موضوع تعقیب سایه ها در چند جای مکبث نیز مطرح شده است.
د) در تحلیل استاد دانشگاه براون که پیشتر بخشی از صحبت های ایشان را در IGTV قرار دادم، بین مکبث و این کتاب مقایسه تطبیقی انجام شده:
 مکبث بندی دارد با این مطلع که «فردا، فردا، فردا....» این استاد دانشگاه پس از اینکه گذشته خانواده کامپسن ها را تباه شده می دید، آینده ای نیز برای آنها متصور نبود و در واقع به یک قرائت نهیلیستی و بی معنا بودن زندگی و مافیها اشاره می کرد و از هر دو کتاب برای اثبات مدعای خود بهره می گرفت. چه سخت است بین گذشته و آینده در زمانی که شاید زمان هم نباشد شناور و حیران دست و پا زدن.
        
(0/1000)

نظرات

تاکنون نظری ثبت نشده است.