یادداشت مسعود آذرباد

        سه هزار تاریخ ایران از دوران پیشاآریایی تا سقوط آخرین حکومت پادشاهی در ایران، همه و همه در هزار صفحه!
درباره مرحوم دکتر زرین‌کوب و نثر دلکش و شیرین ایشان  هرچه بگویم کم است. من اولین بار در نوجوانی با قلم ایشان آشنا شدم و خواندن آثار ایشان در دایره واژگان و نگارش من اثر مثبت و مستقیم داشت.
برگردیم سراغ کتاب‌ روزگاران. دکتر زرین‌کوب در موضوعات مختلفی قلم زده‌اند، از عرفان و تصوف گرفته تا ادبیات و تاریخ و هنر ایرانی‌. 
روزگاران را جزو آثار تاریخی دکتر زرین‌کوب باید در نظر گرفت. کتابی که تمرکزش بر تاریخ سیاسی ایران است. کتابی که می‌خواهد تصویری روشن و کلی از پهنه تاریخ چند هزار ساله ایران به مخاطبانش نشان دهد تا او بداند در این مدت بر او و وطنش چه گذشته است.
کتاب سه بخش اصلی و ویژه دارد. بخش اول به ایران پیش از اسلام می‌پردازد. بخش دوم ایران پس از اسلام است تا هنگام برآمدن صفویان و بخش آخر روایت پانصد ساله اخیر است. از پادشاهی شاه اسماعیل صفوی تا انقلاب اسلامی مردم ایران.
صد البته تمام دغدغه دکتر زرین‌کوب آوردن اسامی سلسله‌ها و شاهان و پایتخت‌ها نبوده است.‌بلکه او از پی این رفت و آمد شاهان و وزیران و سرداران و جنگها و صلح‌ها در پی یک کلمه مهم بوده است.
 ایرانیان در طول این چند هزار سال خود را چگونه می‌دیدند. به بیان دیگر، ایرانی هویت را در چه می‌دیده است.‌آیا این هویت ثابت بوده است یا در گذر سال‌ها و قرن‌ها این هویت دچار دستخوش شده است؟
سوالی است که پاسخ دادن به آن راحت نیست اما خیالمان آسوده است که دکتر زرین‌کوب با همان حقیقت‌جویی همیشگی خود در پی پاسخ به آن بوده است.
راستی، در کتاب دنبال ارجاع و منبع نباشید. حجم و ریتم کتاب باعث شده است دکتر زرین‌کوب از این قسمت بگذرد و ما فهرست منابع را فقط در پایان کتاب داریم. 
پس اگر دنبال یک کتاب تاریخی می‌گردید که تمام تاریخ ایران را با یک نثر شیرین و خواندنی برایتان بگوید و شما را زیاد درگیر پیچیدگی‌های تاریخی نکند، حتما سراغ کتاب روزگاران بروید.