یادداشت سیده زینب موسوی

        ماجرای کتاب تو جامعه‌ای رخ می‌ده که هر کلمه و هر حرکت پتنت شده و قانون کپی‌رایت در موردش اجرا میشه و یه علامت تجاری محسوب میشه. وقتی میگم هر یعنی واقعا هر!!! هر کلمه‌ای که کلمه باشه! مثل بله، خیر، متاسفم! و هر حرکتی که یه نشانی از برقراری ارتباط داشته باشه، مثل سر تکون دادن، شونه بالا انداختن و حتی نوازش کردن و بوسیدن! تمام اینها پولی هستن! آدما وقتی به سن ۱۵ سالگی می‌رسن یه تراشه‌ای تو چشمشون کار گذاشته میشه که اگه بخوان بدون پرداختن پول هر کدوم از موارد بالا رو انجام بدن از اون طریق بهشون شوک وارد میشه، طوری که دیگه بعد دو سه بار دیگه حتی جیغ هم نمی‌زنن (بله جیغ هم پولیه و پولش هم ثانیه‌ای حساب میشه!).

تو همچین جامعه‌ای شخصیت اصلی، یه دختر پونزده ساله، بعد از خودکشی دوستش تصمیم می‌گیره دیگه حرف نزنه و در واقع تصمیم می‌گیره هیچ‌گونه حرکت ارتباطی از خودش بروز نده... این کار یه موجی تو جامعه ایجاد می‌کنه و برای خود این دختر و برای شهرشون تبعاتی در پی داره...


خب...
مفاهیم پایه‌ای که کتاب بهش می‌پردازه مفاهیم جدیدی نیستن، استثمار طبقهٔ فقرا توسط اغنیاء و مبارزه برای شکستن این ساختار اجتماعی ظالمانه... ولی رویهٔ کار ایدهٔ جدید و عجیب و غریبیه... همین که کسایی بتونن بابت هر حرف و حرکتت ازت پول بگیرن. 

یکی از نقد‌های اصلی من به کتاب سر همین ایده‌ست. 
وقتی شما میای یه ایده‌ای به این دور از ذهنی مطرح می‌کنی باید برای توضیح اینکه چطور میشه جامعه‌ای به همچین جایی برسه هم توضیح قابل قبولی ارائه کنی! 
کلا که بحث پتنت و کپی‌رایت برای آمریکایی‌ها بحث جاافتاده‌ایه و برای ما غریب 😅 ولی همونم برای مواردی به کار می‌ره که ایدهٔ مطرح شده یه نوآوری داشته باشه! آخه چطور میشه تو بتونی ساده‌ترین کلمات و حرکاتی که بشر هزاران ساله داره ازشون استفاده می‌کنه و اختراعش رو به هیچ فرد و ملتی نمیشه نسبت داد پتنت کنی و بابتش پول بگیری؟! بعد جامعه‌ای بسازی که توش طرف حتی برای غذا خوردن هم ناچار باشه با Terms of Service موافقت کنه و توی چشمش تراشه‌ای کار بذاری که اگه این کارو نکنه و اگه بدون اعتبار کافی حرف بزنه بهش شوک وارد بشه؟!
من تا یه بخش خوبی از کتاب با این موضوع درگیر بودم ولی خب بعدش عادت کردم!
البته در دفاع ازش شاید بشه گفت اینقدر این موضوع در آیندهٔ دوری داره اتفاق می‌افته که کسی نمی‌دونه چی شد که کار به اینجا رسید، که خب اصلا به نظرم دفاع قابل قبولی نیست!

غیر از این به یه سری از کارهای شخصیت اصلی هم نقد‌هایی دارم و البته مهمترینش اینکه واقعا چطور میشه کسی که تا دیروز داشته بدون دغدغه حرف می‌زنه و ارتباط برقرار می‌کرده یه دفعه رو یه صحنه‌ٔ احساسی تصمیم بگیره دیگه این کارو انجام نده و بعد بتونه اینطوری روی تصمیمش پایدار باشه؟ توجه کنید که این تصمیم شامل سر تکون دادن هم میشه! واقعا به نظرم یه سری موارد برای ما آدما کاملا به صورت ناخودآگاه دراومده و جلوگیری ازش خیلی خیلی سخته، اگه نگم غیرممکنه! 
یه سری بحث‌های دیگه هم هست که خب چون داستان رو لو میده اشاره‌ای بهش نمی‌کنم. 


در نهایت به نظرم این کتاب کشش خوبی داشت و شخصیت‌پردازیش هم بد نبود (اصلا اینکه بتونی داستان رو با یه شخصیتی پیش ببری که کلا هییییچ‌گونه حرکت ارتباطی با بقیه نمی‌تونه از خودش نشون بده نکتهٔ جالبیه!)، ولی خب اشکالات مهمی هم داشت که باعث میشه امتیازش در نظرم بیاد پایین. 

البته این در واقع جلد اول از یه مجموعهٔ دو جلدیه که جلد دومش ترجمه نشده!