بریدۀ کتاب

در غرب هم دین هست و هم صاحبان معرفت دینی بوده‌اند و هستند. در آنجا هم پوزیتیویسم وجود دارد و هم آنتی پوزیتیویسم، یعنی تمام فلسفه غربی پوزیتیویست و ماتریالیست نیست. اصلاً پوزیتیویسم را نباید فلسفه به معنی حقیقی لفظ دانست. پوزیتیویست‌ها در غرب فلاسفه چندان مهم و موثری نیستند. بزرگترین فیلسوف پوزیتیویست آگوست کنت است که در قیاس با دکارت و کانت مقام بزرگی ندارد. پس تصور نشود که غرب دور از معنویت رشد کرده و یکسره به بهره‌برداری از دنیا مشغول بوده است. سخنانی از این قبیل که غرب مادی و ماده پرست است بیشتر شعار تبلیغاتی است. اگر مقصود این است که غرب دغدغه‌ای به جز دنیا نداشته و صرفاً دم از ماده و پول می‌زده و بر اثر همین توجه به قدرت و موقعیت کنونی رسیده است، غرب را درست نشناخته‌ایم. اگر کسی یا قومی تمام همّش صرف ماده و مال و تمتع از دنیا شود، نه به مال می‌رسد و نه به قدرت.