روایت کتاب غیر خطی در عین حال غیر پیچیده و همه فهم است. رفت و برگشت‌های زمانی داستان را جذاب کرده. داستان عاشقانه، سیاسی و اجتماعی است. برایم جالب بود در تاریخ سودان کسی بوده که ادعای مهدی موعود بودن کرده و گروهی تندرو مانند داعش از طرفداران او شکل گرفته. البته که نویسنده یک طرفه به قاضی نرفته و خیلی خوب به آن‌ها هم در داستان حق داده و به نوعی دارای شخصیتی خاکستری هستند. در دل این وقایع داستان عشقانه‌ای شکل می‌گیرد، عشق خدمتکاری مسلمان به دختر مبلغ مسیحی که جانش در خطر است. پایان داستان تلخ تمام شد.
      

        خوب نبود. فوق‌العاده بود. شاهکار. دلم به حال همۀ شخصیت‌ها سوخت. از نوع روایت سیال ذهنش کیف کردم. افراد  کتاب خوان حرفه‌ای و تحصیل کردۀ ادبیاتی را می‌شناسم که می‌گویند نتوانستند با کتاب ارتباط بگیرند و آن را تمام کنند. برایم بسی عجیب است.
      

        آقای غلامی از مسئولان انجمن داستان مهر همدان هستند. سال‌  96  که برای این مجموعه داستان در حوزه هنری رونمایی گرفتند حضور داشتم. کتاب از نظر فرمی قوی هست هر چند شاید ایده‌های آن الان قدیمی به نظر رسد و انصافا در تولیدات ادبی همدان دست بالا را دارد. از نظر محتوا اما و اگرهایی دارد و از همان زمان انتشار برخی به آن واکنش داشتند. مثلا  بحث برانگیزترینش داستانی بود که به صورت نمادین به ستایش تز ضد ملی پان ترکیسم می‌پردازد. داستان‌ها همه نمادین هستند. داستان نسل عیسی که نام کتاب هم هست در ژانر رئالیسم جادویی نوشته شده. داستان مردی که تبدیل به درخت می‌شود. در کل کتاب ارزش خواندن دارد.
      

        آقای آقامحمدی را  وقتی که در همدان بود و مسئول خانۀ رمان حوزه هنری چندباری دیدم. از نظر تئوری داستان با سواد بود و اخلاق گرمی با شاگردان کلاسش داشت. کتاب رونی را به خواطر اسم ایشان خواندم. کتاب خویی بود، روحیات یک نوجوان عصیانگر را به خوبی نشان می‌داد. ایجاد معما در اول داستان خوب بود. و در طول داستان پازل چیده می‌شود تا به جواب برسد. فقط با پرگویی کمی از پیرنگ اصلی دور می‌شود. کتاب با پایان خوش تمام می‌شود ولی کلیشه‌ای نیست. ولی در طول کتاب زمینه چینی احساسی و رفتاری  نشده بود برای اقدام پدرش و منشی به ازدواج. طرح جلد و صفحه بندی هم عالی بود.
      

        کتابی نبود که ذهنم را درگیر خودش کند. لحن گزارش گونۀ کتاب را دوست داشتم.
      

        امیرخانی در یک مصاحبه گفته بود داستان کوتاه نوشتن بلد نیستم و شاید به همین دلیل این کتاب بیهوده طولانی شده. ظرفیت کتاب می‌توانست یک چهارم همین باشد. مدام درگیری ذهن پریشان رزمنده‌‌ای را بازگو می‌کند و در دیگر شخصیت‌ها و اتفاقات به اندازۀ کافی عمیق نمی‌شود. کتاب دوست دارد بیشتر بگوید تا نشان دهد. فضا سازی خوب بود، شخصیت خیالی سهراب با این که شخصیتی فرعی بود و حضور چندانی نداشت ولی به خوبی کلیشه زدایی کرده بود از مفهوم شهید. آمدن مستقیم نویسنده به داستان بدک نبود و فرم را پست مدرن کرده بود ولی جاهایی توی ذوق می‌زد و حرف‌ها شعاری می‌شد به خصوص در درگیری سنت مدرنیته.
      

        معمولا با طنز مکتوب حال نمی‌کنم. ولی این یکی فرق داشت. بی‌خود نیست که می‌گویند بهترین رمان طنز فارسی هست. خالی از اغراق‌های لوس، دیالوگ‌ها و تکه کلام‌ها شیرین، قصه گو، تعلیق‌های درست، شخصیت پردازی فوق‌العاده. اوایل دهۀ نود کتاب را که چاپ افست قبل انقلاب  بود از آرامگاه بوعلی خریدم. با جلدی که طرح صادق تبریزی روی آن نقش بسته. فروشندۀ کتاب هم همان نقاشی بود که کتاب بساط می‌کند. چند جایی خواندم چاپ جدید دارای سانسور است از این قضیه اطلاعی ندارم. در ضمن سریالی هم بر اساس این کتاب به کارگردانی ناصرتقوایی ساخته شده که آن هم فوق‌العاده است.
      

        ترجمۀ روانی نداشت. جمله‌ بندی‌ها می‌توانست روان‌تر باشد. جاهایی از کتاب دوست داشتم پاشم بروم سیگار بکشم😁. کتاب در هر فصل با زاویه دید من راوی سه زمان مختلف از زندگی یک شخص را روایت می‌کند که با هم پیوند می‌خورند و داستان را قطره چکانی جلو می‌برند. تعداد فصل‌ها مثل نام کتاب بازی با عدد بیست، تعداد نخ‌های داخل پاکت سیگار هست. قسمت‌های سانسور شده با علامت آکولاد مشخص شده بود.
      

        اولین نشریه‌ای است که می‌بینم به رپ پرداخته و خرده فرهنگ هیپ هاپ را به رسمیت شناخته. رپ همچنان موسیقی زیرزمینی محسوب می‌شود. بماند که در دهه‌ی هشتاد آن را مربوط به شیطان پرستی می‌دانستند و با این که سن زیادی نداشتیم بیننده مستند شوک بودیم در آن سال‌ها که به این موضوع می‌پرداخت و بحث زنگ تفریح ما بچه مدرسه‌ای ها بود. نشریه‌ی وزن دنیا مربوط به شعر است و در این پرونده به تکست رپ پرداخته. نام مجله یعنی «جنگل آسفالت» نام اولین آلبوم سروش هیچکس از پدران و نسل اول رپ فارسی هست. بخش‌های خوب پرونده بررسی تاریخ موسیقی رپ در دنیا و در ایران، معرفی رپرهای زن ایرانی مثل جاستینا، و مصاحبه با بهرام نورایی از رپرهای سبک مفهومی، پرداختن هر چند جزئی به علی سورنا، یاس، توماج، تتلو و... و آوردن تکست چند رپ مشهور فارسی هم از بخش‌های خوب است. چیزی که به نظرم جایش خالی بود گفتگو با یک تکست نویس بود. خیلی‌ها هستند که فقط کارشان تکست نوشتن است و در وادی خوانندگی نیستند و خوب این‌ها اصلا دیده نمی‌شوند؛ به عبارتی ارزش رپری که تکست‌هایش را دیگران می‌نویسند نزد فن‌هایش پایین می‌آید ولی با این وجود خرید و فروش تکست هم مرسوم است هر چند بر خلاف دیگر سبک‌های موسیقی نامی از ترانه سرا و شاعر برده نمی‌شود. اگر شنونده یا طرفدار رپ فارسی هستید یا اگر هم نیستید مطالعه کنید حاوی اطلاعات مفید است.
      

        اولین بار شاید حوالی دوازده، سیزده سالگی این کتاب را با طرح جلد چاپ‌های قبل در مغازه‌ی آقا میثم دیدم. آقا میثم در شهرک فرهنگیان مغازه‌ای داشت محصولات فرهنگی و قرآنی و از این جور چیزها می‌فروخت. گهگاهی به آن‌جا سری می‌زدم برای دیدن سربند عاشورا، پلاک خادمی و... این کتاب را همیشه توی قفسه‌ای در گوشه‌ای می‌دیدم. از طرح جلدش خوشم آمد احساس خوبی بهم می‌داد. خریدمش ولی افسوس تا چند سال پیش از فرط تنبلی سراغش نرفتم. کیف کردم با قصه و شخصیت‌های داستان. مطمئنم همان موقع که بچه‌تر از الان بودم،  هم می‌خواندم کیف می‌کردم. همان زمان و همین الان طرفدار داستان‌هایی که به سفرهای ماجراجویانه و قهرمانانه گروهی می‌پرداخت بودم و هستم(معلومه اصلا بزرگ نشدم😅) و دیگر فضا و زمان وقوع داستان. دیگر علاقه‌مندی من کارتون و فیلم و سریال‌هایی با سبک و سیاق قصه‌های جزیره و آنشرلی و... بود. قصه‌هایی که زمان وقوع آن‌ها یا قرن هجده، نوزده یا اوایل قرن بیست در اروپا و آمریکا بود. نمی‌دانم شاید دچار نوستالژی هستم. با مطالعه‌ی کتاب فهمیدم احساسم درست بوده. قصه در قرن هجدهم در ایرلند می‌گذرد ولی به هیچ وجه مثل آنشرلی و ... سرخوشانه نیست بلکه تلخ هم است. با داستان دو خواهر و یک بردار همراه می‌شویم که  خانواده‌شان  را از دست می‌دهند و خودشان هم برای نجات زندگی خود سفری را آغاز می‌کنند که انواع ناملایمات را می‌کشند و حتی تا پای مرگ می‌روند. نسخه‌ای که من داشتم چند جایی افتادگی و جا ماندگی داشت.
      

        کتابی با قصه گوییِ جذاب از تاریخ و شخصیت‌های ادبی و تاریخی ایران زمین.دو فصل کتاب در دوران خیام و حسن صباح می‌گذرد و دو فصل دیگر در دوران مبارزات انقلاب مشروطه. نخ تسبیح این دو بخش هم خیام است. عده‌ای اشکالات تاریخی به کتاب گرفته‌اند. ولی باید توجه داشت که با کتابی داستانی مواجهه هستیم نه تاریخی. تعلیق‌ها و ماجراهای عاشقانه و بیان تاریخ با قصه عالی است. با این کتاب مشتاق شدم دیگر کتاب‌های نویسنده را هم بخوانم.
      

        بانوی غزل فارسی زندگی تلخ خود را با نثری شیرین و در قالب نامه به شخصی خیالی بیان  کرده. برهه‌ی زمانی کتاب تا ازدواج مجدد ایشان است. قصه گویی و تصویر سازی و توصیف‌های کتاب عالی است، طوری که بعضی از  فصل‌ها به رمان شبیه است. خواندن کتاب مانند اشعار سیمین لذت بخش است و علاوه بر دیدی کلی به زندگی شخصی به اوضاع و احوال  سیاسی اجتماعی آن زمان ایران مثل جنگ جهانی، روابط زن و شوهری، اتباع لهستانی و...هم  اشاراتی می‌کند. 
      

        نیازمندِ توسعه برای وطن

مرور تاریخ همیشه همراه است با اصلی جدانشدنی مرور اسامی، از شاهان و وزیران گرفته تا مکان‌ها و شهر‌های نابود شده و... .  به همین منوال است که با خواندن تاریخ ایران معاصر به اسم گروهی برمی‌خوریم که نام روشنفکر روی آن‌ها نهاده‌اند. گروهی که در دوران جمود فکری ایرانیان متوجه ترقی غربیان شدند و در صدد جبران عقب ماندگی برآمدند. نام‌ها و تفکراتی در هر دوره متفاوت. زمانی روشنفکران دغدغۀ هویت فراموش شدۀ ملی را داشتند، روزگاری ستیز با تاریخ ملی و در نتیجه جهان وطنی سر لوحۀ تفکرشان قرار گرفت. در رمنس‌ها و حکایات قدیمی هیچ جایی برای شخصیت‌های خاکستری نبود اشخاص یا خیر بودند یا شر اتفاقاتی که در دنیا با وقوع انقلاب روسیه افتاد این تفکر را با رنگ و لعابی جدید وارد دوران تازه‌ای کرد. زیر سایۀ ایدئولوژی برآمده از آن اتفاق، روشنفکران سرزمین ما هم یا اسطوره بودند یا اصلا آدم نبودند حد وسط هم نداشت. هنوز بعد از این همه سال از دوران اوج آن‌ها باز هم در بعضی کافه‌ها و کتاب فروشی‌ها عکس‌های این جماعت شاعر و فیلمساز و داستان نویس و... به در و دیوار آویزان است؛ بدون تحلیل جامعی از کار و زندگی آن‌ها. هنوز خیلی‌ها قبول نکرده‌اند می‌شود با شعر یک شاعر عشق کرد، از فیلم یک فیلم‌ساز لذت برد، در داستان یک داستان‌نویس غرق شد اما همزمان از تفکر آن‌ها متنفر بود. غرض این‌که همان زمان که زیر بلندگوی تبلیغاتی عده‌ای روشنفکراولگو شدند و حاضر شدند تن خودشان را قربانی ایدئولوژی کنند و وطنشان را نفی، عده‌ای با جان و دل در سکوت هر آن‌چه از دانشگاه‌های معتبر دنیا آموخته بودند خرج ایران کردند و قید بهترین زندگی را که می‌توانستند هر جای دنیا داشته باشند زدند. امروز می‌بینیم که افکار و عقاید گروه اول برای مردم کوچه بازار ابتدا خشونت بود و مرگ و ترور و بعد نامشان دست آویزی برای ادا، اطوار روشنفکریِ عده‌ای بدون عمیق شدن در خلق هنری آن‌ها. هنوز نسل‌های گذشته نفس می‌کشند خیلی از آن‌ها هنوز یخچال ارج را یادشان هست، خودکار بیک، پارچۀ نساچی مازندران، محصولات کارخانۀ داروگر، چندین نسل در دانشگاه بوعلی تحصیل کردند که حاصل اعتماد دکتر اکبر اعتماد به این خاک بود. و این بود که این روشنفکران وطن پرست برای ایران و ایرانی به ارمغان آوردند افرادی که با مطالعۀ زندگی آن‌ها جز تلاش بی حد و اندازه و پاکدستی چیزی مشاهده نمی‌شود وقتی که بدانیم فرصت هر سؤاستفاده مالی و زندگی رویایی در هر جای جهان را هم داشتند. همان روزگاری که روشنفکران طرفدار ایدئولوژی نتیجۀ تلاش‌های آن‌ها را توطئه امپریالیسم می‌دانستند در مسکو یعنی مدینۀ فاضلۀ‌شان مردم برای محصولات کفش ملی صف می‌کشیدند وقتی که نایک و آدیداس مد نبود. پیکان ساخت ایران ناسیونال خودروی ملی بود نه ارابۀ مرگ وقتی هیچ کدام از کشورهای منطقه خودروسازی نداشتند. و امروز چه قدر نیاز داریم به مطالعۀ روایت‌های صادقانه، آشنایی با فعالیت‌ها و اشتباهات امثال نیازمندها و تکنوکرات‌هایی که طلایی‌ترین دورۀ اقتصاد ایران معاصر را در دهۀ چهل رقم زدند، رشد اقتصادی دو رقمی همراه با تورم تک رقمی نتیجۀ خون دل خوردن‌هایی بود که دیگر هیچگاه تکرار نشد. و نسل من امروز وارث اخبار بد اقتصادی و تعطیلی کارخانه‌ها و نام‌های بزرگ است که همه نتیجۀ تفکرات همان روشنفکران اسطوره شده است. هر چند توسط کسانی دیگر و با اسمی دیگر، نتیجه همان است که آن‌ها تبلیغ می‌کردند.
پ.ن: دکتر رضا نیازمند در این کتاب خاطرات زندگی کاری خود را شرح می‌دهد از تولد در همدان تا رسیدن به مناصب عالی اقتصادی و چگونگی تاسیس سازمان‌های اقتصادی و همچنین فعالیت‌هایی که به اقتصاد دهۀ چهل مربوط می‌شود می‌پردازد. کتاب در دستۀ کتب تاریخ شفاهی قرار می‌گیرد. رضا نیازمند در سرتاسر کتاب سعی کرده جانب انصاف را در مورد خود و دیگر شخصیت‌های سیاسی رعایت کند. و جاهایی به خود انتقادی هم می‌پردازد. مطالب تکراری در کتاب جاهایی توی ذوق می‌زند ولی آزار دهنده نیست. کتاب خوش خوان و روان است و برعکس نام آن که کتاب تخصصی را به ذهن متبادر می‌کند اصلا مطلب پیچیده‌ای را ندارد. و عوامی مثل من می‌تواند خیلی سریع آن‌را تمام کند
      

        سال 97 قبل از رفتن به دورۀ فیلم سازی انجمن سینمای جوان، این کتاب را خواندم. همه با شور و شوقی می‌رفتیم سر کلاس  که در خیالات فکر می‌کردیم که چه کارهای بزرگی می‌توانیم بکنیم ولی همه خیال باطل بود. آخر سر هیچ کدام نتوانستیم یک فیلم آماتور بسازیم برای گرفتن مدرک.  از آن جمع 20 نفره فکر کنم فقط سه نفر توانستند مدرک پایانی بگیرند. پول و عمر بقیه هم تلف شد به خصوص من که قید دانشگاه را زدم سر آخر سه ترم مشروط حتی نتوانستم یک فوق دیپلم فکسنی بگیرم. پول شهریه هم از بابام گرفتم، خواستم تیغش بزنم و دست تو جیب خودم نکنم. طوری تعریف کردم در کلاس فیلمسازی قبول شدم که انگار آکسفورد قبول شدم. البته اون هم می‌دانست من حرف مفت می‌زنم و توصیه به دانشگاه داشت ولی با این حال پول را داد. در مصاحبۀ ورودی اسم کارگردانان و فیلم‌هایی که در این کتاب نوشته شده بود را برای اساتید مصاحبه گیرنده ردیف کردم و نمرۀ بالایی هم گرفتم؛ بماند که خیلی از این فیلم‌ها را تا همین امروز هم ندیدم. این طرز تفکر برایم چندش آوره که بعضیا دنبال ادا اتوار هستند. طرف با زور فیلم خاص با ریتم کند می‌بینه با این که هیچی از آن نمی‌فهمه شروع به  پز دادن و روشنفکری می‌کنه و تاسف می‌خوره که سطح سلیقۀ مردم مبتذله و دنبال فیلم کمدی هستند و... . طرف مقابل این تفکر هم همین قدر مبتذل که هر کس از جشنوارۀ خارجی جایزه گرفت را سیاه نما و سفارت برو  و... می‌داند. به قول آن لاموت «حقیقت را آن طوری که فهمیدی بیان کن». یه وقت مجید برزگر یکی از کارگردان‌های جریان روشنفکری که همشهری هستیم می‌گفت من عاشق دیدن فیلمفارسی هستم. یا عباس کیارستمی که حوصلۀ فیلم دیدن نداشت و حتی از فیلم‌های خودش حوصله‌اش سر می‌رفت یا حاتمی کیا که طرفدار فیلم‌های وسترنه.مقدم بر فیلمسازی صداقت این افراد قابل ستایشه. به جای ادا درآوردن با فیلم آن حس واقعی خودت را از فیلم بروز دادن هنره چه بسا آن‌که فیلم از نظر معیارهای مختلف مبتذل باشه ولی  حال کرده باشی باهاش.نه چون جایزه گرفته، فلانی نقد مثبت نوشته یا دربارۀ امنیت و شهداست و...  . و اما از منبر بیام پایین که سر خودم هم درد گرفت. عنوان کتاب گویای همۀ محتوای کتاب هست. کتاب فیلم‌های سینماگران روشنفکر و جایزه بگیر را  همراه با بعضی نظریات جامعه شناسی مربوطه بررسی کرده. و بیشتر تمرکزش هم بر فیلم‌های بعد از انقلاب است مگر در حد اشاره‌ای کوتاه به قبل از آن. کتاب توضیح می‌دهد فیلم سازی جشنواره‌ای بعد از انقلاب بود که رشد کرد. اطلاعات خوبی از فیلمسازان هنری ایران و فیلم‌هایشان می‌دهد. کسانی که به تاریخ سینمای ایران علاقه دارند کتاب را مطالعه کنند. یک ستاره کمتر دادم به این دلیل که احساس کردم کتاب جایگاه ویژه برای سینماگران جایزه بگیر قائل شده. در صورتی که لزوما جایزه به معنی عالی بودن نیست. در آخر این نظر را مطلوب می‌دانم «هنر خوب، هنری است که عوام ارتباط بگیرند و خواص تایید کنند» یا یک همچین چیزی. مثل قیصر و گوزن‌های مسعود کیمیایی، طوقی علی حاتمی، آژانس شیشه‌ای حاتمی کیا، دایی جان ناپلئون و ناخدا خورشیدِ ناصر تقوایی، قصه‌های مجیدِ پور احمد و... .
      

        تقریبا 16 ساله بودم که این کتاب را خواندم. قبل از مطالعۀ این کتاب منِ عاشق درس تاریخ از تاریخ معاصر تنها چیزی که می‌دانستم مطالب تبلیغی و پروپاگاندا ی صدا وسیما و درسی بود که یک طیف را تا آسمان برده بود. اولین مواجۀ من با کتاب عنوان کتاب بود که کنجکاو شدم حتما کتاب را مطالعه کنم. از کتاب فروشی انصاری خیابان بوعلی آن را خریدم. برای اولین بار با گروه های فکری مختلف مبارز با حکومت پهلوی آشنا شدم. از چپ ها و روحانیان و مذهبی ها و ... . دوره‌های مختلف مجلس شورای ملی و احزاب رقیب و ملی شدن نفت و مصدق و وقوع انقلاب مطالب جدیدی برای من به همراه داشت. همچنین برخلاف دانسته‌های قبلیم کتاب حکومت محمدرضاشاه را موفق در توسعه اقتصادی و اجتماعی می‌دانست و اشکال کار را در توسعه نیافتگی سیاسی عنوان می‌کرد. و شروع اعتراضات گسترده و راهپیمایی‌ها را حوادث شب‌های شعر گوته عنوان می‌کرد. این که از لحاظ تاریخی چه اشکالاتی به کتاب وارده و چه نقدهایی به آن می‌شود کرد و این که آبراهامیان با تفکر چپ با چه روش تحقیقی تاریخ را تحلیل کرده را من اطلاعی ندارم چون تاریخ دان نیستم ولی کتاب و مطلاب فراوانی در نقد آن نوشته شده. خاطره‌ی خوشی که کتاب برای من به جا گذاشت این بود که یاد داد از زوایای مختلف و متفاوتی می‌شود قضایا مخصوصا تاریخ را دید. #یک-کتاب-یک-خاطره