در مورد موضوع هایی چون رنج و فقدان که عمیقاً به وجدان و درونیات آدمی مربوط اند، معرفت به گونه ای ویژه رخ می نمایاند. در این موارد، ذهن نظمی نامنظم و جست و جویی در همه اطراف و اکناف را طلب می کند.

آگاهی شکلی جنون آمیز به خود میگیرد و هر آنچه در دسترس است، از کتاب و فیلم و هنر و مذهب و ادبیات و حکمت عامیانه و غیره به میان می آید. مدارک علمی و نظم و سیاق مطالعاتی و دانشگاهی را موضوع مرگ و رنج پس میزنند و هم زمان طلب می کنند. در اینجا، آنچه مطرح است و ما را به حرف زدن در مورد این موضوع ها می کشاند نه داشتن دانشی خاص بلکه دارایی مشترک همه ما، یعنی خود رنج و اقرار به معرفت ناپذیر بودن آن است.

رنج پدیده ای اجتماعی است؛ چیزی که از آن به «رنج اجتماعی» تعبیر می شود. این بدان معنا است که رنج فرایندی اجتماعی است و ارتباطی در هم تنیده با موقعیت تاریخی فرهنگی و جغرافیایی دارد. رنج ها، هر چند بشری و عمومی اند به گونه ای خاص و اجتماعی ساخته و ادراک می شوند. به عنوان مثال در اینجا و این زمان رنج مرگ عزیزانم را چگونه می فهمم؟ چه چیزهایی به آن معنا می دهند و در ارتباط با آن هستند؟ این حرف بدین معنا است که همواره مفصل بندی میان رنج و جامعه مهم است و می باید رنج ها را بر اساس یک موقعیت اجتماعی و سیاسی انضمامی مورد توجه و بررسی قرار داد.