کتاب گفتا من آن ترنجم - نقد و نظرات دربارۀ کتاب گفتا من آن ترنجم

«گفتا من آن ترنجم» زندگی مولانا را از زمانی که با شمس آشنا می شود تا لحظه مرگش دربرمی گیرد. در حین داستان پردازی قصه کودکی مولانا هم به میان می آید. پس به نوعی می شود گفت که این رمان داستان زندگی مولانا از زمان تولد تا لحظه مرگ نیز هست.محمد قاسم زاده نویسنده این کتاب اعتقاد دارد مولانا امروز در جهان مطرح است اما اکثر کسانی که درباره مولانا حرف می زنند، اطلاعات دقیقی درباره زندگی این شاعر ندارند.این داستان نویس به بیان نمونه ای از زندگی مولانا پرداخت و گفت: مولوی سه پسر داشت و هرکدام از این سه پسر راه و مسلک مختلفی در پیش گرفتند. سلطان ولد عارف بود و پیرو پدر شد و راه مولانا را در پیش گرفت. قطب الدین ضد مولانا بود و فقیه شد و می گفت که شما –یعنی مولانا و پیروانش- مشتی آدم هستید که کارتان به پایکوبی دور ستون ها خلاصه شده است! امیرمظفر نیز خزانه دار پادشاه شد. در خانواده مولانا گرایش های مختلفی وجود داشت و این گونه نیست که هر حرفی که مولوی می زد همه بی چون وچرا تصدیق می کردند و می گفتند بلی. در آناتولی آن زمان جنبشی به نام «اخی ها» راه افتاد که فراوان درباره این جنبش بحث شده است. در اغلب کتاب هایی که درباره مولانا نوشته شده به شخصیت مولانا در شهر نمی پردازند درحالی که این ویژگی ها می تواند به نقد آثار او کمک کند. در جنبش «اخی ها» عده ای به مولانا فحش می دادند و عده ای به نام او آشوب می کردند و آیین های مختلفی مانند فراماسونرها داشتند. من هم دوستدار مولانا هستم اما چشم بسته عاشق و شیفته و شیدای او نیستم. مولانا دختری به نام «کیمیا» را به شمس شوهر داد که شمس از بس که آن دختر را کتک زد، آن دختر مُرد. این ها اطلاعاتی است که هرکدام از مخاطبان ادبیات باید از مولوی داشته باشند تا دقیق تر درباره زندگی او تأمل کنند.قاسم زاده تأکید کرد: باز هم می گویم که من هم دوستدار مولانا هستم اما می خواهم بگویم که حرف او وحی منزل نیست. چون مخاطب رمان بیشتر از دیگر گونه های ادبی در روزگار ماست. من این موضوع را دستمایه نوشتن قرار دادم و همه این مباحث را در رمانم آورده ام.

همیشه زندگی مولانا و شمس برام جذاب بود. اینکه بیشتر و بیشتر .بدونم روایتهای جسته گریخته ی زیادی هم شنیده بودم ولی کم کم وقتش بود که جدی تر به امر بپردازم. اولین کتابی که در این زمینه خوندم #پله_پله_تا_ملاقات خدا بود که واقعا اطلاعاتی زیادی ازش دریافت کردم. بعد از اون با کتاب #گفتا_من_ان_ترنجم آشنا شدم این کتاب نوشته ی آقای #محمد_قاسم_زاده است. نثر کتاب کمی مشکل نوشته شده ولی چون روایت داستان وار نوشته شده این خودش به پیشرفت کتاب خیلی کمک میکنه. کتاب از زبان نزدیک ترین یار #مولانا روایت میشه. منتها اگه از این شخص شناخت قبلی نداشته باشین تا اواخر کتاب متوجه نمیشید که راوی چه کسی هست چون هیچ اسمی از اون آورده نمیشه. آغاز کتاب از خلوت سه ماهه ی #شمس و #مولانا شروع میشه. یعنی دقیقا از اوج ماجرا و این هیجان انگیز ترش میکنه. خیلی زیبا به غیبت اولیه شمس و ازدواجش با #کیمیا و علت مرگ کیمیا و همچنین غیب همیشگی اون روایت میکنه روایت های زیبایی از #سماع داره که به شخصه من چندباری دلم خواست تجربه اش کنم . جذابیت دیگه این کتاب اینکه از فرزندان مولانا و سرانجام شون هم در طی داستان گفته میشه بخصوص زندگی #علاالدین فرزند دوم مولانا. در آخر این رو هم بگم که راوی داستان که تا صفحه 248 اسمس ازش نمیاد. کسی نیست جز #حسام_الدین_چلبی. کسی که #مثنوی رو به کتابت درآورد. یعنی در مجالس وعظ و یا بعدتر در مجالسی که برای خود مثنوی برپا میشد. زمانی که #مولانا فی البداهه شروع به گفتن میکرد حسام الدین و چند تن دیگر شروع به کتابت میکردند. و بعد از اتمام جلسه، حسام الدین متن ها رو گردآوری کرده و به شکل مثنوی درآورده.

گفتا من آن ترنجم داستان زندگی مولاناست، از منظر و زبان حسام الدین چلبی که از مریدان خاص مولانا بوده و در سالهای پایانی زندگی وی، به عنوان خلیفه انتخاب می شود. کتاب تالیف محمد قاسم زاده است و انتشارات روزبهان که همان انتشارات نادرابراهیمی است، آنرا چاپ کرده. نثر کتاب روان و خواناست... از پله پله تا ملاقات خدای عبدالحسین زرین کوب، روان تر است. قاسم زاده صرفا به داستان پرداخته و سعی کرده مانند زرین کوب، از ارائه تحلیل و نظریات ادبی دور بماند. در کتاب قاسم زاده بر خلاف کتاب زرین کوب، کمتر می توانید از ابیات و اشعار مولانا سراغ بگیرید. اما از منظر من مهم ترین وجه ممیزه گفتا من آن ترنجم از پله پله تا ملاقات خدا، توصیف بسیار زیبا و رئال قاسم زاده از مجالس سماع و مکاشفات و حالات شخصی حسام الدین از سماع است. به گونه ای که مخاطب کاملا به ذهن حسام الدین هنگام سماع اشراف دارد. از قاسم زاده پیش از این چیدن باد را هم خوانده ام. کتابی درباب زندگی رضاخان پهلوی. با تاکید بر دوران تبعید.آن هم داستانی است و خوانا...