رستاخیز کلمات

رستاخیز کلمات

رستاخیز کلمات

4.2
3 نفر |
1 یادداشت

با انتخاب ستاره‌ها به این کتاب امتیاز دهید.

در حال خواندن

0

خوانده‌ام

5

خواهم خواند

5

ناشر
سخن
شابک
9782000612674
تعداد صفحات
512
تاریخ انتشار
1397/10/11

توضیحات

        کتاب رستاخیز کلمات با عنوان درس گفتارهایی درباره ی نظریه ی ادبی صورت گرایان روس، اثری تحلیلی و تحقیقی در باب جریانات صورت گرایی روسی از علامه ی شهیر ایرانی محمدرضا شفیعی کدکنی است. این اثر مجموعه ی مفاهیم ارائه شده در کلاس های درس استاد شفیعی کدکنی، مقاله های او در باب صورت گرایی و ترجمه ی مقالاتی چند از دیگران می باشد. برخلاف بسیاری از اساتید شهیر ایرانی که در تحقیقات و پژوهش های خود اندیشه ی شعرا و ادیبان را مورد بررسی قرار می دادند، دکتر شفیعی کدکنی کار سخت تر را برگزیده و به سراغ شکل و فرم اثر ادبی رفته است. مطالعه ی ساختار و فرم آثار علاوه بر محتوای آن ها، نیازمند اطلاعاتی همه جانبه و آشنایی با تعداد زیادی از مکاتب و مشاهیر مرتبط با اثر است که این ادیب فرهیخته از تسلط بالایی در این زمینه برخوردار است.وی در کتاب رستاخیز کلمات، شکل گیری نظریات ادبی فرمالیست های روس و تاثیر آن بر ادبیات قرن بیست و بیست یکم را از منظر تاریخی بررسی کرده و به شرح و توضیح فرمالیسم روسی بدون جانب داری از آن می پردازد. از دستاورد های مهم صورت گرایان به اضافه شدن مفاهیمی همچون آشنایی زدایی، وجه غالب و تکامل ادبی اشاره می کند و معتقد است این مفاهیم از این مکتب وارد ادبیات و فرهنگ آمریکا و اروپا شده اند. نگارنده از تاثیرات جهانی صورت گرایی و نظریه های نوین فرمالیسم روس سخن می گوید و معتقد است که برخی از این مفاهیم که همچنان در حال گسترش اند، چنان با ساختارهای ادبی و فرهنگی گره خورده اند که دیگر از تاریخ آن قابل حذف نیستند.در ویرایش و چاپ پنجم این کتاب در سال نود و هشت سه فصل جدید بر آن افزوده شده که به همراه لغت نامه ی انگلیسی به فارسی از ویژگی های مثبت این ویرایش محسوب می شوند.
      

یادداشت‌ها

          دکتر شفیعی را دوست دارم چون صرفاً مصحح و شارح نیست. اگر برای اساتید ادبیات به دوگانهٔ محقق ادبی و متفکر ادبی قائل باشیم، نمی‌توان او را به یکی از این دو محدود کرد. آشنایی او با فرمالیسم از دیگر اساتید متمایزش می‌کند. جدای از این کتاب، در «زبان شعر در نثر صوفیه» و دیگر آثارش رد پای فرمالیسم را می‌توان دید. رستاخیز کلمات مدخل خوبی است برای آشنایی با فرمالیسم. شفیعی تلاش کرده این نظریه را با ادبیات فارسی تطبیق دهد و امتیاز برجستهٔ کتاب همین است. 
ترجمه‌های او برای اصطلاحات فرمالیسم در بین پژوهشگران جا افتاده، اصطلاحات دیگری مثل حس‌آمیزی را همو وضع کرده و در این نشانه‌‌ای است. او نوعی هژمونی در آکادمی ادبیات دارد.
بگذریم. صادقانه بگویم؛ بعضی فصول کتاب را نفهمیدم، مثلاً «تحلیل ساختار ادبی» که ترجمهٔ مقاله‌ای بود از امبرتو اکو. شاید چون نیاز به پیش‌زمینه داشت، یا چون خیلی نظری و کلی بود، یا حتی شاید مشکل ترجمه‌ای بودن مفهوم دخیل بود. با وجود این، همچنان رستاخیز کلمات ارزش خواندن دارد و فراتر از این، خواندنش برای دانشجوی ادبیات فارسی واجب است، مخصوصاً مقالهٔ «مقدمه‌ای کوتاه بر مباحث طویل بلاغت» که نگاهی است انتقادی به صنایع ادبی فارسی.
بعضی مقالات و مواضع کتاب فرهنگ و اجتماع را تحلیل و نقد می‌کند، مثل «ساختار ساختارها» و «جادوی مجاورت».
مؤلف شباهت‌هایی بین فرمالیسم با نظریات جرجانی و عرفا به دست می‌دهد اما تأکید می‌کند که قصد ندارد نسب فرمالیسم روسی را به ایران برساند. 
شفیعی با سبک هندی میانه‌ای ندارد. در این کتاب هر وقت فرصتی پیش آمده، انتقاداتش را نثار استعاره‌بازان هندی می‌کند. او اما به عصر طلایی یعنی قرن چهار و پنج خیلی علاقه دارد و همواره آن را می‌ستاید.
تمثیلی که او برای بیان کار نیما داشت، جالب بود برایم. در صفحهٔ ۱۵۱ بخوانیدش.
شیوهٔ معلمی شفیعی هم خاص است؛ بدون طرح درس و فقط از حافظه. بعضی آثارش من جمله همین کتاب در واقع تحریر و ویرایش درسگفتارهای اوست که احیاناً چند مقاله هم ضمیمه‌اش شده.
        

7