یادداشت‌های همشهری جوان (281)

          این کتاب در پنج فصل تنظیم شده است. فصل یکم به تقسیمات کشوری ایران از آغاز تا حمله اعراب اختصاص دارد که دوره‌های تاریخی مادها، هخامنشیان، سلوکیان، اشکانیان و ساسانیان را در بر می‌گیرد. فصل دوم به تقسیمات کشوری ایران عصر اسلامی تا ظهور صفویه اختصاص دارد و شامل اداره کشور از حمله اعراب و فروپاشی شاهنشاهی ساسانی تا ظهور سلسله صفویه است که پس از فتح ایران به دست مسلمانان، نخستین حکومت ملی ایران را در آغاز قرن دهم قمری تشکیل دادند. فصل سوم نیز عصر صفویه تا قاجاریه را شامل می‌شود که در این فصل، تقسیمات کشوری ایران در عصر فرمان‌روایی صفویه، افشاریه و زندیه بررسی شده است.
فصل چهارم مربوط به دوره معاصر است که از قاجاریه و مشروطیت تا دوره محمدرضا پهلوی را در بر می‌گیرد. در این دوره برای نخستین بار در تاریخ ایران، تقسیمات کشور با بررسی همه جانبه و تصویب قانونی با عنوان «قانون تقسیم ایالات و ولایات» در مجلس شورای ملی به تصویب می‌رسد.
فصل پنجم نیز به تقسیمات کشوری پس از پیروزی انقلاب اسلامی اختصاص یافته است. در دوره حکومت جمهوری اسلامی ایران هم در زمینه تقسیمات کشوری فعالیت های گسترده‌ای انجام گرفته که این فعالیت‌ها هنوز هم ادامه دارد.


هفته‌نامه‌ی همشهری جوان، شماره‌ی 22، 21 خرداد 1384.
        

          آشنایی با فلسفه تعلیم و تربیت فیلسوفان بزرگی مانند کانت می‌تواند زمینه را برای مطالعات مقایسه‌ای عمیق میان جهان بینی اسلامی با جهان بینی غربی و تعلیم و تربیت اسلامی با تربیت و تعلیم غربی مهیا سازد. طیبه ماهروزاده در این کتاب به تبیین آرای فلسفی فیلسوف آلمانی ایمانوئل کانت در این زمینه پرداخته است.

هفته‌نامه‌ی همشهری جوان، شماره‌ی 22، 21 خرداد 1384.
        

          ناگفته‌های یک واقعیت
غدیر مجموعه‌ای از وقایع سرنوشت‌سازی است که شاخص‌ترین و زنده‌ترین سند آن را می‌توان در خطبه غدیر باز جست.
این خطبه قانون‌نامه و آبروی ابدی اسلام و نتیجه آن  ولایت امیر المومنین است.
کتاب «اسرار غدیر» نه تنها خطبه غدیر و ترجمه آن را به طور کامل بیان می‌کند، بلکه – به گفته نویسنده – به بیان مطالب دیگری از غدیر نیز می‌پردازد که در واقع رابط بین وقایع و روشنگر این امر مهم هم هست.
نویسنده، «اسرار غدیر» را نگرشی عمیق در خطبه مفصل غدیر – که صحت آن توسط بزرگانی چون علامه مجلسی و علامه امینی به اثبات رسیده - می‌داند.
وی معتقد است بیان این اتفاقات روشنگر اذهانی است که این واقعه بزرگ و تاریخی را کوچک پنداشته اند و موجب پایداری بیشتر شیعیان و قوت قلب آنان خواهد شد.


هفته‌نامه‌ی همشهری جوان، شماره‌ی 22، 21 خرداد 1384.
        

          ابوبکر ربیع ابن احمد الاخوینی البخاری، در زمان خود پزشک مشهوری بوده و ظاهرا در درمان بیماری‌های روانی (مالیخولیا) تخصص داشته است، تا آن‌جا که اسمش را گذاشته بودند: «بجشک (پزشک) دیوانگان».
البته احتمالا در زمان‌های گذشته – مثلا در سده چهارم هجری که زمان نوشته شدن این کتاب است – تخصص و فوق تخصص و این قبیل چیزها چندان مطرح نبوده و یک نفر مثل همین آقای بخاری همه جور کاری در عالم پزشکی انجام می‌داده است. البته از آن‌جای که «زکات العلم نشره»، آقای دکتر هم، این کتاب «هدایه المتعلمین فی طب» را به درخواست پسرش می‌نویسد تا دانشجویان پزشکی از آن استفاده کنند و حالش را ببرند.

هفته‌نامه‌ی همشهری جوان، شماره‌ی 22، 21 خرداد 1384.
        

          طنز در همه هنرها
کتاب طنز قرار است مجموعه مطالبی باشد درباره طنز که در هر فصل یک شماره‌اش منتشر می‌شود. آن‌طور که عبدالجواد موسوی در مقدمه کتاب آورده است، قرار بر این بوده که از همه هنرها مطالبی با گرایش طنز در این مجموعه وجود داشته باشد که این منظور به طور کامل برآورده نشده، اما همین مقاله‌های موجود درباره طنز در هنرهای دیگر به جز ادبیات هم – مثل مقاله موسیقی پیش پرده و جامعه ایرانی از هوشنگ جاوید- به قدر کافی جدید و جالب توجه هستند. در جلد اول این کتاب، کسانی چون بهاالدین خرمشاهی، یوسف علی میرشکاک، زنده یاد دکتر محمد مددپور، هوشنگ جاوید، عبدالرضا و عبدالجواد موسوی و ... مطالبی دارند که در اینجا بخشی از مقاله استاد بهاالدین خرمشاهی- با عنوان کژتابی‌های ذهن و زبان- را برایتان نقل می‌کنیم:
«همه‌اش تقصیر جناب سردبیر بود که بفرما زد. راستش من از زور خاطرخواهی و خاکساری، منتظر دعوت و درخواست‌های پیاپی و پیگیر ایشان نشدم، بین خود و خدا اصرار هم بیشتر از این نمی‌شد! البته از جانب ما...
13-14 سالی از نگارش نخستین مقاله «کژتابی‌های زبان» می‌گذرد، که ابتدا در دوره اول کیهان فرهنگی و سپس بخش‌های دیگر آن در نشریه کیهان و احتمالا نشریات دیگر به چاپ رسید.
لزوما همه جملات و گزاره‌هایی که کژتابی دارند، طنز ندارند، اما تجربه گذشته نشان می‌دهد که غلبه با جملات یا عبارات کژتاب/دوپهلوی طنز آمیز است.


هفته‌نامه‌ی همشهری جوان، شماره‌ی 22، 21 خرداد 1384.
        

          نویسنده در ابتدای کتاب می‌نویسد: «کتابی فقط برای خودم، کتابی کوچک برای لحظه‌های تنهایی، چه مسلمان باشم، چه مسیحی؛ چه زرتشتی، چه کلیمی. همین که انسان باشم، همین که فرزند آدم باشم، کافی است که در آرام‌ترین خلوت تنهایی‌ام صدایی آسمانی نجوا کند با من، ای فرزند آدم...»

هفته‌نامه‌ی همشهری جوان، شماره‌ی 21، 16 خرداد 1384.
        

          کتاب حاضر مجموعه‌ای از حکمت‌ها، ضرب‌المثل‌ها و اصطلاحات رایج در جامعه ماست و با رویکردی تربیتی، جمع‌آوری و تدوین شده است.

هفته‌نامه‌ی همشهری جوان، شماره‌ی 21، 16 خرداد 1384.
        

          عشق و محبت و رحمت، گنجینه‌ای است که هرچه از آن ببخشی، نه تنها کاستی نمی‌پذیرد که فزونی می‌یابد. نویسنده کتاب علاوه بر این، معتقد است که می‌توان و باید همه را دوست داشت. همه را، بدون محدودیت، بدون شرط، بی مرز، بی استثنا، نه به امید جلب منافع مادی و حتی معنوی، حتی بدون انتظار پاداش خالص و ناب.

هفته‌نامه‌ی همشهری جوان، شماره‌ی 21، 16 خرداد 1384.
        

          چندی است که لزوم مبارزه با پدیده فساد مالی در جامعه ما مطرح شده است و در این‌باره سخنرانی‌ها و سفارش‌های بسیاری از بزرگان و مسوولان دینی و حکومتی کشور به چشم می‌خورد. این کتاب بر آن است تا به موضوع فساد مالی، علل، آثار و راه‌حل‌های آن بپردازد. 

هفته‌نامه‌ی همشهری جوان، شماره‌ی 21، 16 خرداد 1384.
        

          تحولات سیاسی شگرف و دامنه‌داری که به صورت انقلاب یا رفرم در جامعه‌ای پدید می‌آید، بی شک سلسله‌ای از تحولات فرهنگی، معرفتی و بینشی را پشت سر گذاشته است. انقلاب اسلامی 57 از این قاعده مستثنی نیست. کتاب حاضر مروری است بر تاریخ تحولات فرهنگی با تاکید بر رخدادهای فرهنگی-سیاسی که در انقلاب اسلامی پایه و اساس قرارگرفته است.
این اثر در پاسخ به این پرسش نگاشته شده است که با وجود نیروهای معارض فراوانی که سال‌ها با رژیم پهلوی درگیر بودند، چگونه رهبری انقلاب در اختیار نیروهای مذهبی و انقلاب به صورت یک انقلاب اسلامی در آمد.

هفته‌نامه‌ی همشهری جوان، شماره‌ی 21، 16 خرداد 1384.
        

          غوطه‌ور شدن بشر امروز- مخصوصا در مغرب زمین- در مادی گرایی و دوری از دین و معنویت موجب بروز مشکلات روحی و اجتماعی فراوانی برای او شده است. نویسنده در این کتاب بر آن است تا ضمن بیان جایگاه انسان از دیدگاه قرآن، حیات معنوی، جامعه‌ معنوی و آسیب‌شناسی حیات معنوی را از نظرگاه قرآن مورد بررسی قرار دهد.

هفته‌نامه‌ی همشهری جوان، شماره‌ی 21، 16 خرداد 1384.
        

          در این دوران که شاعران تاجر و تاجران شاعر، همچون قارچ از گوشه و کنار زمین بایر ادبیات رسمی و غیر‌ رسمی، سر بر می‌آورند و هر یک نیز محصولی مشابه تولید می‌کنند، به جا بود که طرح ژنریک، از انحصار داروسازان خارج شود و در این مقوله نیز به اجرا درآید!
چنین بود که شاعر این مجموعه، نه به دارو که به نوشداروی طرح ژنریک متوسل شد.

هفته‌نامه‌ی همشهری جوان، شماره‌ی 21، 16 خرداد 1384.
        

          این کتاب شامل 315 درس در باب داستان‌نویسی و گفت‌وگو با دو نویسنده درباره شگردهای این نوع ادب است.

هفته‌نامه‌ی همشهری جوان، شماره‌ی 21، 16 خرداد 1384.
        

          قاری قرآن به کمک دانش وقف و ابتدا، آیات قرآن را به گونه‌ای می‌خواند که معنا و مفهوم آیات دست‌خوش تغییر و تحریف نشود. وقف در جای مناسب، پیام الهی را آن‌گونه که هست به شنونده ابلاغ می‌کند. این کتاب که به همت مشترک انتشارات سروش و شورای عالی قرآن منتشر شده است، از زوایای مختلف به این موضوع پرداخته است.

هفته‌نامه‌ی همشهری جوان، شماره‌ی 21، 16 خرداد 1384.
        

          اسلام این نیست!
این روزها آن‌چه از اسلام در رسانه‌های جهان غرب ارائه می‌شود، تصویری واژگونه و مخدوش است. این تصویرسازی و شعارهای به‌ظاهر صلح‌طلبانه و انسانی غرب – و به‌خصوص آمریکا- و همراهی بسیاری از (شبه) روشنفکران داخلی، باعث ایجاد بعضی پرسش‌ها در میان مردم و به‌و‌یژه نسل جوان شده است.
یکی از مصادیق این فعالیت‌ها ایجاد شبهه «خشونت‌طلبی در اسلام» است. منادیان حقوق بشر و دموکراسی در غرب، و مبلغان داخلی‌شان، اسلام را دینی خشونت‌طلب معرفی می‌کنند و برای اثبات این مدعا به برخی احکام و تعالیم اسلامی و سیره بزرگان دین استناد می‌جویند.
کتاب «خشونت» در پی آن است که با طرح پرسش‌هایی به این شبهات پاسخ بگوید. بعضی از این سوال‌ها، که هریک درواقع سرآغاز بخشی از کتاب هستند، عبارتند از: 1- رابطه اسلام با خشونت چگونه است؟ آیا اسلام دینی خشونت‌گراست یا خشونت‌گریز؟ 2- سیره پیامبر اسلام(ص) در خصوص خشونت چگونه بوده است و آیا آن حضرت خشونت‌گریز بوده‌اند یا خشونت‌گرا؟ 3- گفته می‌شود که اسلام آیین شمشیر است و با جنگ و خون‌ریزی رشد و پیشرفت کرده است، پاسخ شما به این مساله چیست؟ 4- علت وجود دستورهای خشونت‌آمیزی مثل جهاد با کفار، در اسلام چیست؟ آیا جهاد ابتدایی نوعی تجاوز و تحمیل عقیده با استفاده از زور نیست؟ 5- فلسفه حکم قصاص در اسلام چیست؟ و ...
نویسنده در هر بخش، بر آن است تا با استفاده از آیات، روایات و مستندات تاریخی به هر پرسش پاسخی شایسته بدهد.

هفته‌نامه‌ی همشهری جوان، شماره‌ی 21، 16 خرداد 1384.
        

          اما چه بخوانیم؟
سیر مطالعات اسلامی (سما) پاسخی است به این پرسش. این سیر مطالعاتی در سه سطح، تدوین و ارائه می‌شود؛ سطح اول آن برای دانش‌آموزان دبیرستانی و دانش‌پژوهان پیش‌دانشگاهی و نیز دانشجویان سال‌های اول تهیه و دو سطح دیگر برای دانشجویان مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد پیش‌بینی شده است.
در این مجموعه یک‌صد‌و‌یک کتاب پیشنهاد شده است، که انتخاب آن‌ها با توجه به نیازهای فکری و اجتماعی و پرسش‌های موردنظر جوانان صورت گرفته است.

هفته‌نامه‌ی همشهری جوان، شماره‌ی 21، 16 خرداد 1384.
        

          «آیینه‌زار» مجموعه دوازده نمایش‌نامه است که در هر یک به گونه‌ای به مسایل اجتماعی، سیاسی و اخلاقی پرداخته شده است. نویسنده در بعضی از بخش‌ها همچنان ته‌مایه‌ای از آن نگاه طنز را حفظ کرده است. اما نگاهش در این مجموعه قدری تلخ‌تر است. شجاعی روشنفکران، سیاست‌مداران، معلمان، طبیبان و بسیاری از گروه‌های دیگر را نقد می‌کند و شاید این نگاه انتقادی خاص او را واداشته تا در ابتدای کتاب بنویسد: «تمام شخصیت‌ها، حوادث و وقایع این کتاب، برگرفته از کشور افغانستان در دهه‌های گذشته است و هیچ ربطی به این‌جا و امروز ندارد.»

هفته‌نامه‌ی همشهری جوان، شماره‌ی 21، 16 خرداد 1384.
        

          یک رییس جمهور خوب باید چگونه باشد؟
«رییس جمهور باید این کاره باشد» مجموعه‌ای از صحبت‌های رهبر است درباره رییس‌جمهور که به شکل چند گفتار کوتاه تنظیم شده. گردآورنده در آغاز بعضی از گفتارها، بخش‌هایی از نهج‌البلاغه را آورده که مربوط است به‌خصوصیات حاکم و حکومت در نظام اسلامی.

هفته‌نامه‌ی همشهری جوان، شماره‌ی 21، 16 خرداد 1384.
        

          اقتصاد با چاشنی فلسفه
آدام اسمیت را معمولا با عنوان پدر اقتصاد و کسی که اقتصاد نوین و آکادمیک را پایه‌ریزی کرد می‌شناسند. اما اسمیت در فلسفه و به‌خصوص فلسفه اخلاق هم حرف‌هایی برای گفتن داشت. «ثروت ملل» مهم‌ترین و معروف‌ترین کتاب اسمیت در اقتصاد است که یکی از اولین تلاش‌ها برای مطالعه آکادمیک صنعت و اقتصاد در اروپا به شمار می‌رود. آن اثر باعث پیدایش تجارت آزاد و سرمایه‌داری شد. یکی از مهم‌ترین کارهای آدام اسمیت مطالعه در اقتصاد بین‌الملل و همچنین اقتصاد سیاسی بود. اقتصاد سیاسی یعنی بررسی روند تولید سرمایه و ثروت در جامعه با توجه به روابط بین افراد و گروه‌های سیاسی.

به قلم مریم جعفر‌اقدمی، هفته‌نامه‌ی همشهری جوان، شماره‌ی 21، 16 خرداد 1384.
        

          این کتاب در پیرامون آموزش تکنیک صدابرداری به دانشجویان، دانش‌پژوهان و هنرمندان به رشته تحریر درآمده است.

هفته‌نامه‌ی همشهری جوان، شماره‌ی 20، 7 خرداد 1384.