یادداشت سمی

        فقط می‌توانیم چنین نتیجه‌گیری کنیم که دیگر امیدی به نجات آدم‌ها نیست، چون آدم‌ها به راستی بزرگترین دشمن خودشان هستند.

کتاب بسیار جالب و خواندنی از زبان چند حیوان که با حاکمان حکومت‌های کمونیستی زندگی کرده‌اند و با لحنی طنز بیانگر برخی اتفاقات و نگرش‌های سیاسی و اجتماعی موجود در این نوع حکومت هستند. هر کدام از حیوانات به بررسی حکومت و سیاست موجود در کشور خودشان می‌پردازند، آلبانی، لهستان و ... آن‌ها در جریان سیاسی و زندگی خانوادگی افراد مذکور هم بوده‌اند. نویسنده با نبوغ و خلاقیت در قلمش از وجود هراس، تباهی و دورویی در دنیای کمونیسم میگه جوری که اصلا خسته‌کننده یا غیرقابل فهم نیست. از دنیایی که نه تنها جسم بلکه روح انسان‌ها به زنجیر کشیده شده. از این نویسنده کتاب «کافه اروپا» رو خونده بودم و ترغیب شدم که کتاب «کمونیسم رفت، ما ماندیم و حتی خندیدیم» هم بخونم.