یادداشت محمد کاملان

        اسم کتاب به‌اندازه‌ای جذابیت دارد که بهانه‌ای درست و درمان برای خواندنش ایجاد می‌کند و انصافاً هم باید گفت با کتابی طرف هستیم که به‌رغم اینکه در سال‌‌های بسیار دور (۱۷۶۵ یا ‍۱۷۸۰ میلادی) نگارش شده اما هنوز هم برای مخاطب سده‌ بیست و یکم جذابیت دارد.

همان‌گونه که از نام کتاب پیدا است به نقش مهم قضا و قدر در زندگی انسان‌ها اشاره دارد و با پرسش قدیمی و حل‌نشده‌ای در آن سر و کار داریم که آیا ما سرنوشت را به دنبال خود میکشیم یا سرنوشت ما را؟!

در داستان این کتاب، ژاک که نوکری باهوش و بذله‌گوی است به دنبال اربابش که در کتاب اشاره‌ای به نام او نمی‌شود در فرانسه از مکانی به مکان دیگر سفر می‌کنند و با کتابی گفت و گو محور طرف هستیم که ژاک و ارباب برای یکدیگر قصه‌پردازی می‌کنند. این داستان به لحاظ روایت، دن‌ کیشوت معروف را در ذهن تداعی می‌کند و داستان‌های شخصیت‌های کتاب نیز شباهت‌هایی به داستان‌پردازی‌های کتاب ایتالیایی دِکامرون (The Decameron) دارد که در آن هم شخصیت‌ها به نوبت برای یکدیگر قصه تعریف می‌کردند. 

ژاک، قهرمان اصلی داستان، بر این باور است که انسان به هر اندازه‌ هم که باهوش و زیرک باشد باز هم همیشه در دام سرنوشت گرفتار است و زندگی‌اش به همان‌ترتیب که از آن بالا مقدر شده اتفاق خواهد افتاد. به باور ژاک، انسان‌ها برده سرنوشت خودشان هستند اما ارباب ژاک این طرز فکر را با شک و تردید قبول دارد و در بیشتر مواقع از اظهار نظر مستقیم در خصوص نقش قضا و قدر در زندگی انسان‌ها خودداری می‌کند. 

از آنجایی که داستان به‌صورت گفتگو‌محور میان دو یا نهایتاً سه نفر روایت می‌شود با داستانی سر و کار داریم که شباهت‌زیادی به نمایشنامه دارد. این سبک از روایت، خواننده‌ را در موقعیتی قرار می‌دهد تا تعبیر و قضاوت آزادانه خودش را از رویدادهای کتاب داشته باشد. 

ترجمه: 

کتاب ژاک قضا و قدری و اربابش اثری برجسته در دنیای ادبیات فرانسه است و زندگی سده هفدهم میلادی را به خوبی به تصویر کشیده است، خوشبختانه خانم مینو مشیری، ترجمه این اثر کلاسیک فرانسوی را انجام داده‌اند که استاد اول ترجمه فرانسوی هستند و به لطف ترجمه ایشان، لحن ساده و روستایی حاکم بر جریان کتاب به خوبی به مخاطب منتقل شده است. 

ژاک قضا و قدری و اربابش برای چه کسانی پیشنهاد می‌شود؟

اگر دن کیشوت را خوانده‌اید، قطعاً از این کتاب لذت می‌برید، اگر هم مثل میلیون‌ها انسان دیگر به قضا و قدر و نقش آن در زندگی فکر می‌کنید، باز هم بدون شک این کتاب شما را سرگرم می‌کند اما توقع نداشته باشید که در پایان به پاسخی قاطع و محکم برای نقش قضا و قدر در سرنوشت انسان‌ها برسید.