یادداشت راضیه بابایی

        یک رمان هویتی

برای بار دوم بانوی مرگ را به خاک سپردیم و تمام شد. دومین اثری که از نیما اکبرخانی خواندم.
مدتی پیش نویسنده را در نمایشگاهی دیدم. آن موقع کتاب را نخوانده بودم، ته دلم حسرتی مانده از اینکه نتوانستم مستقیما به نویسنده بازخورد بدهم.

کار اولی که از اکبرخانی خوانده بودم، عزرائیل بود. اثری که هم در حوزه محتوا و هم فرم مشکلاتی داشت که سبب شد نه نویسنده را جدی بگیرم و نه رمان‌های امنیتی ایشان را.
ولی در این کتاب رشد تجربه و پخته شدن قلم نویسنده در عرصه فرم و محتوا کاملا مشخص است.  جا دارد بابت این حرکت رو به جلو به ایشان تبریک گفت.

و اما بررسی خود اثر؛
بهتر است نکات مثبت و منفی را درهم بگویم تا اگر مخاطبی حوصله خواندن کل یادداشت را نداشت، دیدی کلی نسبت به کتاب داشته باشد

🔻از طرح جلد بگویم که جذاب بود و هر کسی را وادار می‌کرد تورقی داشته باشد. در صفحات داخلی هم طراحی هنری با دو رنگ قرمز و آبی ، زیبا در آمده است.
اما به شدت با عبارت رمان نوجوان که روی جلد نوشته شده است مشکل دارم.

 چه ایرادی دارد مخاطب این اثر بزرگسال باشد؟ وقتی شما با افتخار روی جلد ادعا می کنید نوجوان، چه سنی از نوجوان منظورتان است؟ به فرض که ما فهمیدیم پانزده سال به بالا و مخاطب ۱۲ ساله‌ای هم اشتباها کتاب را نخرید؛  آیا زبان، لحن، سوژه، درون‌مایه و... برای نوجوان و با توجه به نیاز اوست؟ جواب خیر است. علاوه بر این بعضی از صحنه‌های خشونت بار و توصیفات خاص، مناسب این گروه نیست.
بهتر نبود فقط در مورد ژانر اثر در شناسنامه می نوشتید و اجازه می دانید نوجوان و سایر مخاطبان با علم به آن خودشان انتخاب کنند؟ نه اینکه یک برچسب روی جلد آنها را به اشتباه بیاندازد و ناخواسته کتابی بخرند که اصلا در دسته ادبیات نوجوان نیست؟

🔻 توصیفات جزئی و دقیق، ایجاد جهان باور پذیر از ویژگی های این اثر است. خیلی از خودنویسنده‌پنداران ، رمان امنیتی می نویسند که سبب خنده خواننده است ولی اکبرخانی با توجه به تجربه زیسته خود در حوزه نظامی‌گری ، کار قابل اعتنایی خلق کرده است.

او نسبت به عزرائیل از نظر شخصیت پردازی و ساختن تصویر یک کماندوی امنیتی معتقد به انقلاب و اسلام بسیار پیشرفت کرده است.
در این کتاب نیروی امنیتی اسرائیلی و ایرانی کاملا متفاوت ساخته شده اند. ورود به موقع او به دنیای درونی افراد این مهم را  ممکن ساخته است.

🔻 ویراستاری این اثر ، بهتر است بگویم اگر ویراستاری شده باشد بسیار ضعیف است.
درست است که لحن و سبک نوشتار نویسنده باید حفظ شود ولی ویراستار وظیفه دارد:
جملات دو پهلو
جملات دارای ابهام معنایی
جملاتی که بی دلیل ساختاری به هم ریخته دارند
جملاتی با حروف اضافه زائد
جملات طولانی در حد یک پاراگراف و..را اصلاح کند. در صورتی که من در پنجاه صفحه اول کتاب بیش از ۳۰،۴۰ مورد که جای اصلاح داشت، یافتم.

البته اگر از "می"استمراری افعال بگذریم که همه جا به صورت میبرم، میخورم،میبینند و ..چاپ شده بود و در جاهایی از زیر ذره بین مسئولان خارج شده و جداگانه تایپ شده که خلاف قاعده در همین کتاب بود.

حالا در نظر بگیرید که ناشر در ابتدای کتاب با خیالی راحت عبارت زیر را درج کرده است:
ویرایش این کتاب براساس قواعد ویراستاری دفتر حفظ و نشر آثار حضرت ایت‌الله خامنه‌ای انجام شده است.

متاسفانه کوتاهی در ویراستاری به نام یک شخصیت حقیقی و دفتر حفظ گذاشته می‌شود که نادرست است. در حالی که بعضی نشرهای  خصوصی چنان با کیفیت کار می‌کنند که از یک رمان ۳۰۰ صفحه‌ای ،دو اشتباه لپی ویراستاری هم پیدا نمی‌شود.
بهتر است از نظر کیفی به جای مطلوبی برسیم بعد نام دفتر حفظ و نشر آثار را ذکر کرده و آن را تبدیل به یک برند درجه یک کنیم.  نه اینکه نگاه‌ها را تخریب سازیم.

🔻تکنیک های فرمی اثر، تغییر زاویه دید، فصول یکی در میان ، سفر در زمان و.. در کتاب خوب به کار رفته است.
(مواردی هم بوده که اشتباه رخ داده است یعنی در یک فصل که طبق قاعده کتاب باید با یک زاویه دید جلو می‌رفته، زوایای دید تغییر کرده است و خوب است نویسنده در چاپهای بعدی آن را اصلاح کند)

🔻آخرین نکته اینکه  این کتاب ارزش خواندن دارد. یک رمان امنیتی ایرانی است و جهان رئال  و پیوند آن با واقعیت‌های ملموس زمانه‌ی ما ، درک حوادث آن را ساده‌تر می‌کند.

به دلیل اشکالاتی که ذکر شد فکر کنم امتیاز ۳.۵ یا ۴ را به کتاب بدهم. هنوز تصمیم قطعی نگرفتم.

https://eitaa.com/vazhband