یادداشت حمیده کاظمی

        کتاب "خارج از پروتکل" سفرنامه ساجده‌ابراهیمی به لبنان است. نوشته‌هایش در یک پیش‌درآمد، مقدمه و هشت روز گنجانده شده. دو قسمت اول خیلی خودمانی و شخصی نگاشته بود که من دوست داشتم و ارتباط گرفتم. تا به حال کتابی از ساجده نخوانده بودم؛ بعد از این کتاب تازه فهمیدم آن نمایشگاه "کلیدهایی که عمرشان از اسرائیل بیشتر است" عکس نوشته‌هایش کار ساجده ابراهیمی بوده. اسم کتاب به نظرم جالب بود و ربطش را توی یکی از روزها می‌فهمید.
به نظرم این هشت روز را اصلا شخصی ننوشته بود. 
روز اول: فرودگاه و معرفی اطرافیان و خوش‌آمدگویی، روضه الشهدا، گریز و مقایسه
روز دوم: بریه، گریز از یک دیالوگ به احمد متوسلیان، کازینو، از ضاحیه تا جونیه، مجتمع آموزشی امام باقر(ع)، ربط به ایران با فیلم از کرخه تا راین، گریز به گذشته خودش و دهه فجر و روزنامه دیواری
روز سوم: مجتمع تربیتی امام علی(ع)، سر زدن تیم پزشکی به چند خانواده و توصیف خانه‌ها و خانواده‌ها، معیصره
روز چهارم: خاطره‌ی یعقوب قصیر، درمانگاه کمیته امداد، ساحل زیتون
روز پنجم: رویسات، توصیف زن سوری جنگ زده، مهمانی سفیر
روز ششم: تیکه‌ای از متن کتاب لبنان، پارک ایران، گذر از روستاها، مسیر نبطیه، بیمارستان شیخ راغب، باغ موزه ملیتا
روز هفتم: حرکت به سمت سوریه، زینبیه و حرم حضرت رقیه (س)
روز هشتم: سرو لبنان، هواپیما، خرید یک شیشه عطر

این خلاصه را نوشتم برای خودم تا بفهمم چی از این کتاب خواندم ولی حین خواندن کتاب برای بار اول احساسِ دستم گرفت پا به پا بُرد نداشتم و به نظرم حجم زیادی اطلاعات پراکنده بدون نخ تسبیح به خوردم داده می‌شد.
به نظرم قبل از سفرنامه‌نوشتن خوب است به این فکر کنیم که اصلا برای چه می‌نویسیم، صِرف نوشتن نمی‌تواند مخاطب جذب کند و باید یک نقشه‌ای برای نوشته‌هایمان بکشیم‌. من دوست داشتم بدانم حداقل در یکی از این روزها غذا چی خورد ساجده یا کجا خوابید و این کاملا سلیقه‌ای‌ست. شاید یکی اگر چیزهای شخصی را بخواند حالش بد شود و انتظارش از سفرنامه چیز دیگری باشد اما من همراه شدن با نویسنده را در سفر دوست دارم، هرچند روزنوشت با سفرنامه فرق دارد.
به نظرم رسالت این کتاب می‌توانست چیز دیگری تعریف شود مثلا در راستای خدمات پزشکان داوطلبِ همراه  و ما از زبان آن‌ها در کتاب بخوانیم.
زیرنویس و عکس‌ها می‌توانست بهتر باشد. ربط منطقی روزها و داستان‌وار کردن کتاب می‌توانست خوانش را روان‌تر کند هرچند که هشت روز را تبدیل به کتاب کردن خود هنر می‌خواهد که ساجده نشان داد هنرمند است‌. بعضی قسمت‌های کتاب را خیلی دوست داشتم که اگر برسم به صورت بریده از کتاب در به‌خوان منتشر می‌کنم. قلم‌ت رقصان ساجده ابراهیمی.