یادداشت

        زندگی سالم با بدن سالم امکان‌پذیر است. برای حفظ سلامتی نباید منتظر ایجاد مشکل یا درد (هشدار بدن) بمانیم و آنگاه به رفع آن بپردازیم؛ درواقع باید بدنمان را بلد باشیم و اجازه بروز مشکلات را به آن ندهیم. با در نظر داشتن این اصل که «پیشگیری بهتر از درمان است» خواندن این کتاب می‌تواند بهترین شیوۀ یک زندگی سالم را به ما یاد دهد، بدون اینکه از رشته‌های تجربی و زیست و امثال آن‌ها عبور کرده باشیم. مولف با آوردن اصولِ ضروری حفظ سلامتی و عوامل موثر در آن ما را به احتیاجات بدن آگاه ساخته و یادآور می‌شود که بدن سالمِ ما امانتی از سمت خالق است که همه باید آن را حفظ کنیم، ازاین‌رو می‌توان این روش را راهی دانست که از وضعیت فعلی بیماری‌ها و هزینه‌های سنگین درمانی در کشور دور شویم.
 فصل اول کتاب به کلیات و مبانی و فصل دوم به مبحث مزاج شناسی پرداخته است. هر یک از عناصر چهارگانه طبیعت معادلِ مزاج و طبع خاصی است. به این صورت که عنصر آتش با مزاج گرم و خشک، عنصر هوا با مزاج گرم و تر ،عنصر آب با مزاج سرد و تر و عنصر خاک با مزاج سرد و خشک متناسب است. در علوم سنتی با شناخت مزاج هر فرد می‌توان به راحتی بدن او را به تعادل رساند. تفاوت پزشک با حکما و اطبا هم در همین است؛ پزشک منتظر است مردم مریض شوند و به او مراجعه کنند و او هم با گرفتن هزینه ویزیت و ارجاع به آزمایشگاه و داروخانه آنها را درمان کند، اما حکما و اطبا با اصول پیشگیری و حفظ سلامتی روشِ صحیح زیستن را برای انسان‌ها متناسب با مزاج، منطقه، شغل، فرهنگ، دین و نوع خوراک آن‌ها تنظیم می‌کردند.
فصل سوم، اصول صحیح زیستن یا مدلی برای اداره کل زندگی را بیان می‌کند. در این فصل غایتِ اصول حفظ سلامتی این‌گونه آمده:«هدف اصلی از حفظ‌الصحة این است که انسان نمی‌تواند به کمال برسد، مگر با سلامتی؛ زیرا کسی که به امراض و بیماریها مبتلاست، توان رسیدن به معارف و اخلاق حسنه و انجام وظایف شرعی و طاعات و عبادات را به نحو احسن ندارد و همه این اعمال، موقوف به صحت بدن و سلامت حواس و قوای بدن است و صحت این‌ها بستگی به رعایت قوانین و تدبیرات حفظ صحت دارد». فصل چهارم تا نهم به ترتیب، اصول حفظ سلامتی را بررسی می‌کند. این اصول در درجۀ اول هوا، سپس تغذیه و نوشیدنی، خواب و بیداری، ورزش، مسائل روانی و، در آخر، دفعِ مواد زائد را شامل می‌شود. فصل دهم به حفظ صحت اعضای بدن به طور جداگانه می‌پردازد.
 مطالعه این کتاب بدون تعارف نه تنها خالی از لطف نیست بلکه ضروری و لازم است.