یادداشت ماهنامه‌ی شهر کتاب

        مؤلف ایرانی، کپی‌رایت جهانی
انتشارات بوتیمار در دهه‌ی نود شمسی کتاب شعر «دل چه پیر شود چه بمیرد را از آریا آریاپور، شاعر جنوبی و از پیشگامان موج ناب، بازنشر کرده است. آریاپور که بیش از سه دهه است مقیم فرانسه است، پس از شنیدن این خبر با انتشار نامه‌ای خطاب به انتشارات بوتیمار در صفحه‌ی فیس‌بوکش به این موضوع واکنش نشان داد: «آگاهی یافتم که دفتر شعر "دل چه پیر شود، چه بمیردرا بازچاپ و منتشر کرده‌اید و این مهم بدون اجازه‌ی من بوده است. از نظر عرف اخلاقی، اجتماعی و حقوق مدنی ـ انسانی کار شما ناشایست و غیرقانونی بوده است. من به‌عنوان سراینده‌ی این دفتر شعر از حقوق مدنی‌ـ‌انسانی خویش در صورتی صرف‌نظر می‌کنم که شما سه دفتر شعر از سه شاعر جوان را مجانی چاپ کنید. انتخاب این سه شاعر و این سه دفتر شعر را به‌عهده‌ی آقایان علی باباچاهی و هرمز علی‌پور و محمد شمس لنگرودی و سیدعلی صالحی و حافظ موسوی و شهاب مقربین بگذارید. در صورت نپذیرفتن این پیشنهاد& نه‌تنها از شما پاسخی وجدانی و درخور می‌خواهم، بلکه مصرانه خواستار جمع‌آوری کتابم هستم». با وجود انتشار این نامه در برخی سایت‌ها، انتشارات بوتیمار تا به امروز جوابی را منتشر نکرده است. 
به‌نظر می‌رسد برخی از ناشران مؤلفی را که پایش را از کشور بیرون بگذارد مشمول قانون کپی‌رایت جهانی نمی‌دانند! سال‌ها پیش، یکی از نویسندگان خوب ما که مقیم خارج کشور است با من تماس گرفت که ناشری کتابش را در ایران منتشر کرده، اما نه حق تألیف به او داده و نه نسخه‌ای از کتاب را. پس از تماس من با ناشر محترم، اولین جمله‌ای که به من گفتند این بود: «ما که به کپی‌رایت پایبند نیستیم!» البته سرانجام ناشر حق و حقوق مادی مؤلف را پرداخت و مؤلف نیز حق نشر کتابش را به نشر دیگری واگذار کرد . به‌این‌ترتیب این موضوع خاتمه یافت. 
درست است که ایران به قانون کپی‌رایت جهانی متعهد نیست، اما قانون حقوق مؤلفان و مصنفان و هنرمندان وجود دارد که اول بار در سال 1348 تصویب شده و در دهه‌ی هشتاد نیز اصلاحاتی در آن انجام شده است. اما با توجه به پیشامدهایی از این دست، به نظر می‌رسد که باید به دنبال راهکارهای تازه‌ای برای پیشگیری از این دست اتفاقات بود.


به قلم عادل بیابانگرد جوان، ماه‌نامه‌ی شهر کتاب، شماره‌ی دهم، سال ۱۳۹۵.