یادداشت ملیکا خوش‌نژاد

        درباره‌ی جنگ جهانی دوم، نازی‌ها و آشویتس کتاب‌های زیادی نوشته شده و فیلم‌های زیادی ساخته شده، اما این کتاب یه جور عجیب و تلخی متفاوت بود با دیگر روایت‌هایی که از آن روزهای اروپا دیده و شنیده و خونده بودم. پریمو لوی ماجراهای واقعی خودش را تعریف می‌کند؛ به عنوان یه یهودی ایتالیایی که از یکی از این اردوگاه‌ها سر در آورد و در نهایت آن‌قدر زنده موند تا سرگذشتش را در این کتاب تعریف کنه. نمی‌شه گفت کتاب رمانه، بیشتر یادداشت‌های تکه‌تکه‌ی لوی است که درباره‌ی نظام سازماندهی قربانیان در مواجهه با چنین فاجعه‌ی انسانی‌ای بهش رسیدن. خیلی عجیبه که در چنین وضعیت وحشتناکی آدم‌ها تلاش می‌کنن برای حفظ جون و بقاشون انسانیت‌شون رو بذارن زیر پا و برسن به راه‌حل‌های صرفاً کاربردی. یکی از ویژگی‌های شگفت‌انگیز لوی تسلط کاملش به متون قدیمی مثل کمدی الهی دانته و اسطوره‌هاست و به همین دلیل در جای جای روایتش تشبیه‌هایی رو به کار می‌بره و با پل زدن بین روایت خودش و اسطوره‌ها به عمق و زیبایی نوشته‌هاش و البته دردناکی‌شون اضافه می‌کنه. ویژگی مثبت دیگه‌اش اینه که سعی نمی‌کنه ماجرا رو دراماتیک کنه، انگار فقط داره شرح وقایع می‌ده. انگار از فاصله‌ی دوری ایستاده و داره درباره‌ی رفتار انسان‌ها در اون وضعیت با خودش فکر می‌کنه.
پریمو لوی معتقده با اینکه روایت درباره‌ی این ماجرا زیاده، هیچ‌کدوم کامل و صادقانه نیست چون کسانی که با عمق این ماجرا روبه‌رو شدن کسانی بودند که در خلال این ماجرا به وحشیانه‌ترین شکل ممکن مُردن. کسانی که زنده موندن و روایت کردن، همه‌ی ماجرا رو ندیدن و بنابراین روایت‌شون صادقانه نیست و این شامل حال خودش هم می‌شه.
شاید برای همین باشه که سال‌ها بعد خودش را می‌کشه.
ترجمه به‌نظرم خیلی تمیز و خوب بود و معلومه که مترجم هم دغدغه‌ی شخصی داره‌ درباره‌ی این موضوع هم احاطه‌ی کامل به ارجاعاتی که لوی می‌ده.