یادداشت ریحانه شفیق

        مسئله‌ای که نویسنده در این کتاب به آن پرداخته موضوعی است که انسان به صورت ضمنی و صریح و در ابعاد فردی و اجتماعی با آن دست و پنجه نرم می‌کند. یعنی خودشیفتگی، خشونت ورزی و نفرت داشتن از دیگری. 
خواننده در این کتاب می‌تواند مبتلا به همه‌ی حالات شخصیت‌های مورد اشاره باشد: فردی که سودای تجربه‌ی ممنوعه‌ها را دارد و می‌خواهد مرزها و حدودی که برآمده از ذات و ماهیت وجود او هستند را پشت سر بگذارد و به سراغ میوه‌ی درخت ممنوعه می‌رود که در نهایت هم به سبب نادیده‌گرفتن آنچه که واقعا هست و با سودای بدست آوردن چیزی ورای توان و مرتبه‌ی وجودی‌اش، با خود کوچک و ناتوانش مواجه می‌شود و شرم گریبانش را می‌گیرد. 
 یا در مرحله‌ی بعد انسانی که این محدودیت تجربه‌شده را کنار میزند یا فراموش می‌کند و بار دیگر تلاش می‌کند تا تصویر ایدئال و خداگونه اما مجازی‌ای را که از خود در خیالش پرورانده به واقعیت پیوند بزند یعنی تصویری یکپارچه و واحد که تمام حقیقت را در برمیگیرد و این فراموشی و میل به نادیده‌گرفتن ذات محدود و نیازمند به دیگریِ انسانی، تا جایی پیش می‌رود که او را وادار به قتل برادرش می‌کند. برادری که با تولدش به او یادآوری کرده که بی‌نظیر و بی‌همتا نیست. 
قصه‌ی قابیل یادآور خصیصه‌ای در همه‌ی ماست که کمابیش بدون آنکه لازم باشد آن را به زبان آوریم‌ در ما جاریست یعنی میل به بی‌نیاز بودن از دیگری، و بی‌همتایی و برتری نسبت به هر دیگری‌ای که میشناسیم یا نمیشناسیم. 
اهمیت یادآوری این قصه برای ما در این است که خوی ایدئال گرا و میلمان به بی‌نقص و بی‌نظیر بودن و به تنهایی کافی بودن را ارزشی تلقی میکنیم که اگر هم هنوز آن را بدست نیاورده‌ایم باید در مسیر بدست آوردنش قدم برداریم. 
در این کتاب نویسنده مارا با خطر این تنهایی ایدئال که انسان امروزی سودای بدست آوردنش را دارد روبرو می‌کند و از خشونتی می‌گوید که در پس این میل از زمان آدم ابوالبشر جریان پیدا کرده و هنوز هم که هنوز است در درون انسان‌ها و اجتماعات انسانی جاریست. و نقطه‌ی طلایی ای که به نظرم نویسنده در پایان این کتاب خواننده را به آن می‌رساند این است که این خشونت و نفرت از دیگری بخشی از درونیات همه‌ی انسان‌هاست اما گذر کردن از این خشونت و پذیرش محدودیت‌های ذاتی انسان و باور به بی‌نظیر نبودن هیچ کداممان، سبب احیای همبستگی‌ای می‌گردد که در پس آن رستگاری انسان‌ رقم می‌خورد. رستگاری‌ای که در پس تجربه‌ی خشونت‌هایی به بار می‌نشیند که ممکن است هزینه‌های زیادی برای جریان حیات به وجود آورد اما در نهایت گذر از آن، آبادانی زندگی انسان در این جهان و جهان‌های بعدی را رقم می‌زند.